حجت‌الاسلام و المسلمین سعید رجحان، عضو كمیسیون حقوقی و قضائی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و استادیار دانشگاه امام صادق(ع)، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایكنا)، با اشاره به این كه سود پرداختی توسط بانك، سودی تولید شده است، افزود: سودهای پرداختی توسط بانك‌ها حكم خاص خودش را دارد كه در مورد تسهیلات بانكی مورد قبول واقع نشده است، زیرا این سودها در مواقعی كه بانك تسهیلات می‌دهد، دقیقاً حكم ربا را پیدا می‌كند، حال آنكه در حالت اول بلااشكال است.
عضو كمیسیون حقوقی و قضائی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار كرد: وقتی بانك سودی به سپرده‌گذاران پرداخت می‌كند، این سود موضوعاً از بحث ربا خارج می‌شود و این مثال نشان می‌دهد سبك زندگی كه اسلام درصدد ترویج آن بوده، بسیار متفاوت از سبك زندگی غربی خواهد شد، اگر بانك‌های ما واقعاً و نه در حد تئوری، اسلامی شوند.
حجت‌الاسلام رجحان ادامه داد: نقاط افتراقی كه به طور مشخص و عینی، بین دو نوع سبك زندگی اسلامی و غربی وجود دارد و كماكان خودمان نیز برخی موارد آن را تجربه كرده‌ایم، نشان می‌دهد افرادی كه با دید اسلامی به ابعاد زندگی خود به ویژه بعد اقتصادی آن می‌نگرند، نتایج مطلوب‌تری را كسب می‌كنند.
وی با اشاره به این كه متأسفانه سبك زندگی اسلامی و مشخصاً نگاه اقتصادی اسلام به زندگی فردی بسیار متفاوت از آن نوع زندگی است كه هم اكنون در سطح جامعه ترویج یافته، خاطرنشان كرد: صاحب‌نظران حوزه اقتصاد اسلامی باید بیش از پیش، در مورد آموزش‌هایی كه به عنوان تربیت اسلامی در سطح جامعه ترویج می‌شود، مراقب باشند.
این استادیار دانشگاه امام صادق(ع) تأكید كرد: سودی كه به تناسب پول سپرده‌گذاران، به ایشان پرداخت می‌شود، موضوعاً و تخصصاً ربطی به بحث ربا ندارد، زیرا در سیستم بانكداری این مسئله تبیین شده است و خارج از آن ممكن است ظلم و ربا محسوب شود. این‌گونه سودها در بانك ربا محسوب نمی‌شود، زیرا از موضوع خارج است و همچنین ظلم نیست، چون احكام ظلم را ندارد.
عضو كمیسیون حقوقی و قضائی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه افزود: متأسفانه خیلی از راهكارهای اقتصادی و مادی كه برای زندگی افراد مسلمان توصیه می‌شود، مبنای اسلامی ندارد و نه تنها نتیجه‌ای مطلوب به دست نمی‌دهد، بلكه باعث تخریب اعتقادات دینی مردم نیز می‌شود، بنابراین باید در این مسیر دقت بیشتری را صرف كرد.
رجحان با اشاره به اهمیت تصحیح آموزش‌های دینی در سطح جامعه اظهار كرد: از ابتدای ظهور اسلام مسائلی وجود داشته كه محققان جوامع اسلامی كمتر بدان‌ها پرداخته و یا به كلی از آن‌ها غفلت كرده‌اند، به طوری كه حتی می‌توان به بهترین كتاب‌های این حوزه نیز كه به جهت محتوا بسیار غنی و مفید است، انتقاداتی وارد كرد.
استادیار دانشگاه امام صادق(ع) تصریح كرد: سؤال اساسی این است كه چرا تاكنون ما نتوانسته‌ایم در حوزه اقتصاد اسلامی، به طور منسجم تبیین كنیم كه چرا ربا ظلم است، به طوری كه برخی اساتید این حوزه فریاد می‌زنند كه چه دلیلی بر ظلم بودن ربا وجود دارد و حتی كارشناسان دیگر این حوزه نیز با تلاش‌های گسترده باز هم در تبیین ظلم بودن ربا دچار اشكال بوده‌اند.
وی افزود: این مطالب بیانگر آن است كه ما در ادراك آموزه‌های اسلام مشكل داشته‌ایم و وقتی در ادراك مسائل اشكال داشته باشیم، مسلماً در رفتارهای دینی خود نیز به مشكل بر خواهیم خورد. به عنوان مثال، اگر در سطح بازار سؤال شود كه قیمت نسیه یك كالا را چگونه تعیین می‌كنند، همه قائل به این قضیه هستند كه روش‌های موجود در بازار همان روش رباست.
منبع: انجمن علمی اقتصاد حوزه قم
