سود بانک حلال است یا نه؟

پرسش 1:
سود بانك حلال است یا نه؟ شرح :
ارزش پولی كه در بانك پس انداز كرده ایم با توجه به تورم كم می شود و همچنین این پول ممكن است برای كارهای خیری استفاده شود. اگر این پول برای سود بیش تر در آن جا گذاشته باشیم حكمش چیست؟

پاسخ:
با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با این مرکز.
به نظر آیت الله بهجت سود گرفتن یا سود دادن به بانک در قالب سپرده گذاری اشکال دارد.(1)
مقدار سود بانک هم فرقی در این حکم ندارد .
بنابراین به نظر آیت الله بهجت: گذاشتن پول در بانک و گرفتن سود بانکی جایز نیست ، ولی جایز است پول را به بانک وام داد. مقدار سود توافقی را با فروش چیزی به بانک از بانک گرفت، مثلا اگر سود بانکی پول شما در یک سال دویست هزار تومان می شود، بانک یک خودکار را از شما به مبلغ دویست هزار تومان خریداری کند ،به شرط آن که به مدت یک سال ،یک میلیون تومان به عنوان وام و قرض در بانک بگذارید. (2) از جهت مجهول المالک بودن پول ها ، آیت الله بهجت به مقلدان خود اجازه داده در پولی که به صورت شرعی از بانک می گیرند ، تصرف کنند.

پی نوشت ها:
1. آیت الله بهجت،توضیح المسائل،م2290.
2. همان ،م 2283و2284.
پرسش 2:
بانك یك نرخ سودی برای وام در نظر می گیرد و خودمان هم از این قضیه آگاهی كامل داریم و در این زمان تا وام نگیری، پولت برای خونه یا هرچیزی كه قیمت بالایی داشته باشد، كافی نمی باشد . حكم این وام چه می باشد؟
پاسخ:
وام گرفتن از بانك در صورتی كه در آن شرط سود شده باشد ، جایز نیست . ربا و حرام است اما می تواند كالا و جنسی را از بانك و یا وكیل آن به نسبت معینی مثلا ده درصد از قیمت بازار گران تر بخرد، به شرط اینكه بانك مبلغ مورد تقاضای او را تا مدت معینی به او قرض دهد. (1)
برای گرفتن وام از بانك كافی است مقدار سود را به عنوان خرید كالا یا جنسی به بانك و یا وكیل آن بپردازد مثلا اگر یك میلیون تومان وام می گیرد كه در هنگام بازگشت صد هزار تومان سود آنست ،می تواند مبلغ سود را در ازای خرید كالایی از بانك به بانك بپردازد .در این صورت گرفتن چنین وامی حلال است.

پی نوشت :‌
1. آیت الله بهجت ، توضیح المسائل، م 2281و 2282.
پرسش 3:
آیا كسی كه ربا می دهد. همین كارهای بانكداری اسلامی را انجام نمی دهد؟
پاسخ:
سودی که بانک بر اساس یکی از قراردادهای شرعی مانند جعاله می دهد حلال است (1).
اما اگر بر اساس معاملات شرعی نباشد ، فرقی بین كسی كه ربا می دهد و بانك نیست . در بانك هم اگر شرط سود شده باشد، ربا و حرام است. (2)

پی نوشت ها:
1. آیت الله بهجت ، توضیح المسائل، م 2294.
2. همان، م 2281.

منبع: مرکز ملی پاسخگویی به مسایل دینی