ربا به عنوان یکی از شیوههای موثر شیطان برای از بین بردن اعمال مومنان همواره در دستور کار بوده و در طی سدهها، قوم حضرت موسی به وسیله این گناه عظیم از مسیر فلاح دور شدند. رباخواری در یهود دارای پیشینهای طولانی است. و اولین بانکهای مدرن و امروزی ساختهی خاندانهای معروف یهودی در ایتالیا هستند. کلمه بانک نیز از ریشه banco به معنی میزهایی است که یهودیان بر روی آن به رباخواری میپرداختند. و پس از تبدیل شدن به یک ساختار قدرتمند اسم آن را به یاد آن نیمکتهایی که آنها را ثروتمند کرد بانک گذاشتند.
پس از سدهها و با گسترش این الگوی پیچیده بانکداری در جهان، مسلمانان با موضوعی جدید مواجه شدند که ابعاد و نحوه فعالیت آن بسیار پیچیده و ناشناخته بود. بسیاری بانک را «واسط وجوه» میدانستند و آن را قابل اسلامی شدن. اما این نظریه پس از گذشت چنددهه و پدیدار شدن اشکالات پیچیده و غیرقابل توضیحی برای این نظریه، اعتبار خود را از دست داد. و تلاشها برای نظریهای که بتواند ابعاد مختلف بانک را دقیقتر توضیح دهد آغاز شد. یکی از اختیارات بانکها فرایند «خلق پول» و «افزایش بدهی» است که آنها را به قدرت نامحدودی متصل میکند. که بنا به سرگذشت تمدنها، سرآغاز فساد در حیات اقتصادی یک امّت است.
بانکداری در ایران
درایران نیز بانکداری ازهمان ابتدا مسئلهای بغرنج و مورد بحث بود. که در سالهای متمادی طرحهایی برای حذف ربا از آن ارائه شد. اما ایراد اساسی این طرحها بناشدن بر تعریفی غلط از بانک و سازوکار بانکی بود. به نحوی که بحث عقود شرعی در بانک نیز به طور کلی در گرو « واسطه وجوه» بودن بانک است. و در صورت رد شدن این نظریه، اساس تمامی عقودشرعی قراردادها نیز زیر سوال خواهد رفت. اما از سوی دیگر طرفداران غرب و لیبرالها همواره در تلاش بودهاند تا هرچه بیشتر الگوی لیبرالی خود را در عرصههای مختلف از جمله اقتصاد گسترش دهند. لیبرالیسم در حوزه اقتصاد کشور به دنبال یک مکتب کلان اقتصادیـفرهنگی به نام «مکتب پولی» است.
این مکتب، محوریت معاش روزانه مردم را نه ‹کرامت›، نه ‹تقوی› و نه حتی ‹کار› یا‹تولید› تعریف میکند. بلکه «پول» را به عنوان ستون مرکزی و محور زندگی قرار داده، و به نوعی جایگزین خدا در زندگی بشر کرده است. از همین روست که تمامی تلاشها برای زدودن ربا در بانک عقیم مانده و روز به روز مردم از عبادت خدای متعال دور و در زندگی مادی بیشتر غرق میشوند؛ زیرا قرار بود ربا حذف شود چون معتقد به الگوی خدا محوری در مدیریت جامعه هستیم؛ اما تبدیل شدن ربا به الگوی پیچیده جدیدی که فرای قرض و معامله فردی است؛ حذف ربا را با ناکامی مواجه کرد.
طرح جدید بانکداری که در کش و قوسهای فراوان قرار گرفته متاسفانه دارای نگاهی تکنیکزده و خرد بوده و اصلیترین صدمات طرحهای گذشته یعنی عدم تعریف دقیق از سازوکار بانک را درخود دارد. و تکلیف خلق پول، ساختار بدهی، و ساختار نهاد غربی بانک را مشخص نکرده است. این طرح نه تنها به دنبال حذف ربا از بانک نبوده و نیست بلکه همگام با الگوی ایالات متحده در تلاش برای استقلال بانک مرکزی جهت اجرای نظریات اقتصاد مدرن بوده و هست.
برای ساخت تمدن نوین اسلامی باید از الگوی غربی فاصله گرفت. زیرا این الگو ناکارآمدی خود را در غرب به اثبات رسانده و مورد شک و تردید واقع شده به نحوی که جوزف استیگلیتز برنده نوبل اقتصاد بعد از بحران مالی سال 2008 در کتاب سقوط آزاد مینویسد: « جای شگفتی نیست اگر نظریات نادرست اقتصادی، نتایج نادرستی به بار آورند» و اینگونه نتیجه میگیرد که علم اقتصاد، عامل بحران بوده و نه مدیریت ضعیف مدیران
ایرادات وارده به طرح جدید بانکداری
طرح جدید بانکداری در ماده 214 بیان میکند تمامی طرحهای گذشته به محض تصویب این طرح ملغی هستند و به این شیوه به دنبال یک دیکتاتوری کامل بر قوانین است، با تبلیغات فراوان مبنی بر اینکه مراجع موافق این طرح هستند شروع به کار میکند که به سرعت توسط مراجع تکذیب میشود.حجم ایرادات این طرح به قدری بالاست که به صورت تیتروار، تنها به برخی از آنها اشاره میشود:
1_نگاهی که به دنبال استقلال بانک مرکزی در اقتصاد بوده، نگاه لیبرالی و کپیتالیستی است.
2_طرح هیچگونه همخوانی با حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی نداشته و سنجههای تمدنی را مدنظر ندارد.
3_در این طرح پول کشور توسط یک مجموعه مستقل اداره خواهد شد و نه دولتی.
4_در این طرح مشارکت و عضویت در نهادهای بین المللی جزو وظایف بانک مرکزی است. با تصویب این طرح دستورات و قوانین CFT, FATF و بانک جهانی به عنوان وظیفه بانک مرکزی تلقی میشود.
5_شورای فقهی جزو ارکان بانک مرکزی نیست! و هیئت عالی که «بالاترین مرجع سیاستگذاری است» همه اقتصاددان هستند.
6_در این طرح رئیس جمهور قادر به عزل رئیس بانک مرکزی نیست.
7_فقه منتخب بانک: فقها را رئیس بانک مرکزی انتخاب میکند!
8_فقه تحت تسلط بانک: تصمیمگیری نهایی مربوط به تخلفات اعلامی شورای فقهی به عهده رئیس بانک مرکزی است.
9_در این طرح کاپیتالاسیون بانکی رقم میخورد: رسیدگی به تخلفات در انحصار بانک مرکزی است و قوه قضایه نمیتواند ورود کند.
10_اگر بانکی ورشکست بشود، بانک مرکزی بدهیهای آن را خریده و آن را نجات میدهد. (و در چرخه جامعه،تامین پول ورشکستگی از جیب مردم تامین میشود)
11_بانک مرکزی (مستقل) بدهیهای خارجی کشور را نه تضمین میکند و نه بازپرداخت.
12_بانک مرکزی به طور کامل تابع قوانین اقتصاد جهانی است. (اقتصاد جهانی ربوی است)
13_پشتوانه ریال مجهول بوده و لزوما طلا نیست.
14_خلق پول جرم است الا برای بانک مرکزی آن (موارد و نوع خلق پول بیان نشده)
15_عملیات بانکی بدون ربا، ربا را تعریف نمیکند و هیچ چیز را تبیین نمیکند
16_به طمع انداختن مردم جهت بهره برداری از منابع قرض الحسنه آنها در دستور کار است.
17_جریمه تاخیر همچنان به قوت خود پابرجاست.
18_در یک کلام یک بنگاه سودآور است و بانک بانکها و بانک دولت.
و…