ربا و اقتصاد اسلامی

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ ﴿۲﴾ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾

خداوند کریم در قرآن قسم می خورد  که هر آینه انسان ها در حال زیان و خسران هستند، همه انسان ها . تنها کسانی از این زیان و خسران در امان هستند که ایمان بیاورند و عمل صالح انجام دهند و یکدیگر را به حق طلبی و صبر توصیه کنند.

این نشان میدهند که اگر انسان خود زمام امور را محکم در دست نگیرد و آن را رها کند قطعا دچار خسران خواهد شد . لذا باید در لحظه لحظه عمر مراقب صحت اعمال و رفتارش باشد.

از سویی دیگر ,شیطان, بیکار ننشسته است. او که خود سال های زیادی عبادت خداوند را کرده و حتی به بارگاه خداوند نیز راه یافته و در صف ملائکه قرار گرفته است ، از تمام پستی و بلندی مسیر عبودیت خدا کاملا آگاه است و میداند که از چه طریقی باید ضربه زد و چطور باید حق را از مسیرش منحرف کرد. او در پیشگاه خداوند متعال قسم خورده است که همه انسان ها را فریب خواهد داد:

قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ ﴿8۲﴾ سوره ص

و خداوند نیز پاسخ داد :

لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنكَ وَمِمَّن تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ ﴿8۲﴾ سوره ص

هر کس از شیطان و فریب های او پیروی کند جایگاهش جهنم خواهد بود.

لذا اگر جویای بهشت رحمت الهی و دوری از ,جهنم, و عذاب الهی هستیم باید با تمام توان در مقابل شیطان و سپاهش ایستادگی کنیم و دچار خدعه ها و فریب های او نشویم . اما نکته مهمی که قرآن به آن اشاره میکند اینست که شیطان روش های گوناگون برای ایجاد انحراف دارد . گاهی به طور مستقیم دعوت به گناه میکند . اما عمده رفتار به ویژه با مومنان و مسلمانان به روش دیگری است. آن روش زینت دادن امور است. شیطان با زیبا نشان دادن اعمال زشت در نگاه بندگان آنها را ترغیب به گناه میکند. عمل زشتی که ظاهر آن نیز زشت باشد را به سختی کسی تایید میکند اما وقتی ظاهر آن زیبا باشد و کسی از باطن آن آگاه نباشد به سادگی آن را خواهد پذیرفت. به عنوان مثال یک لیوان از آب آلوده و بد بو را هرگز کسی نمیخورد اما اگر همین آب آلوده را کاری کنیم که ظاهر شفاف و زیبا و بوی خوش داشته باشد به سادگی هر فردی خوردن آن را خواهد پذیرفت . این کاری است که شیطان انجام میدهد . اعمال زشت و پلید را در نگاه بندگان موجه و پسندیده جلوه میدهد و اعمال نیک را کم کم از بین می برد.

فَيُحِلُّواْ مَا حَرَّمَ اللّهُ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ ﴿۳۷﴾ توبه

كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿۱۲۲﴾ انعام

زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُواْ ﴿۲۱۲﴾  بقره

لَكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿۴۳﴾ انعام

 وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ ﴿۲۴﴾ نمل

این تعبیر بارها و بارها در قرآن تکرار شده که  شیطان اعمال و زندگی مادی را زینت داده و به وسیله آن انسان ها را از راه خداوند منحرف میکند.

وسعت این قضیه تا آنجاست که شیطان بعضی از ,احکام الهی, را تقریبا تعطیل میکند و به جای آن گناهان بزرگی را جایگزین میکند و تقریبا همه افراد خواسته یا ناخواسته آلوده به ,گناهان کبیره, میشوند.

در متون دینی ما بیان شده که وجود مقدس امام زمان روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه فداء پس از ظهور مبارکشان تجدید کننده احکام الهی خواهند بود . همان احکامی که رفته رفته در تاریخ بشر از بین رفت و جای خود را به گناهان دادند. از جمله در فراز از دعای عهد در وصف آن حضرت میخوانیم:

وَ مُجَدِّداً لِما عُطِّلَ مِنْ أَحْکامِ کِتابِکَ، وَ مُشَیِّداً لِما وَرَدَ مِنْ أَعْلامِ دینِکَ، وَ سُنَنِ نَبِیِّکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ

یکی از این احکامی که به نظر میرسد کم کم دارد از جامعه رخت بر میبندد ,بیع, است.

أَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا  ﴿۲۷۵﴾ بقره

خداوند متعال بیع را در بین انسان ها حلال قرار داد و به آن امر فرمود و از ,ربا, نهی اکید فرمود تا آنجا که آن را جنگ با خود اعلام کرد.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿۲۷۸﴾ فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ ﴿۲۷۹﴾

اما ظاهرا شیطان موفق شده است که عقد بیع را که خداوند حلال و پاک قرار داده است را از بین برده و به جای آن ربا را که از مظاهر پلیدی است به جای آن جایگزین نماید. بر هر مسلمانی است که خدعه های شیطان را بشناسد و با تمام توان سعی کند از آن به دور باشد.

بیع به نوعی محرک و گرداننده چرخ اقتصاد جوامع است . در نقطه مقابل ربا عامل سکون و توقف است. توقفی که برای یک سمت معامله سود هنگفت و برای سمت دیگر جز بدبختی و ضرر چیزی نخواهد داشت . اما در بیع هر دو سوی معامله سود کرده و باعث ایجاد حرکت در جامعه میشود و کالا و دارایی در جامعه را به گردش درمی آورد. شاید بیع همان تعبیری باشد که در زبان عامیانه از آن به ، از تو حرکت از خدا برکت تعبیر میشود. وقتی که این حرکت و تلاش در جامعه اتفاق می افتد خداوند نیز درهای رحمت خود را بیشتر میگشاید.

 

ربا ابزار سلطه در جهان امروز

آنچه که تجربه قرن های اخیر نشان داد ، ربا مهم ترین ابزار سلطه و استثمار در تاریخ بشر بوده است. جوامع قدرت طلب و در رأس همه آنها ، صهیونیست در طول قرن های متمادی با یک برنامه ریزی طولانی مدت و القای نظام اقتصادی ربوی به تمام جوامع بشری به نوعی همه آنها را آلوده و گرفتار خود کرده اند.

آنچه که در بالا به طور خلاصه بیان شد لزوم دقت و توجه انسان ها و به ویژه مسلمانان به مساله ربا را نشان میدهد . لذا ضروری است که مسلمانان تمام توان و دقت خود را به کار گیرند تا از ورود ربا به زندگی خود جلوگیری کنند.

در کشور ما نیز متاسفانه اثرات این نظام اقتصادی ربوی وجود دارد و بارها و به شکل های مختلف بیان شده است که سیستم بانکداری و نظام اقتصادی آلوده به ربا است و مردم نیز دانسته و یا نادانسته ، خواسته و یا ناخواسته آلوده به این غبار آلوده و خطرناک شده اند.

آنچه که در این مبحث به آن اشاره خواهد شد طرح کلی برای از بین بردن ربا در جامعه و جایگزین کردن احکام و عقود الهی در کشور خواهد بود.

لذا برآنیم تا با ارائه راه حلی زمینه های ایجاد و تکرار این گناه را در ساختار اقتصادی جامعه از بین برده و احکام الهی و به ویژه بیع را جایگزین آن کنیم.

قبل از بیان این راه حل ضروری به نظر میرسید که توضیحی نیز در خصوص کاهش ارزش پول ملی داده شود.

کاهش ارزش پول ملی – کاهش اعتماد ملی

دغدغه مهم امروز مردم ما کاهش ارزش پول ملی است. اگر نگاه کوتاهی به گذشته بیاندازیم در خواهیم یافت که  پول در گذشته به صورت مسکوکات طلا و نقره بود و به دلیل مشکلات حمل و نگهداری کم کم جای خود را به اسکناس و سکه های معمولی داد. این اسکناس ها در ذات خود ارزشی نداشتند و قطعه فلز و یا برگ کاغدی بیشتر نبودند و در واقع حواله طلاهایی بود که سیستم حکومتی به عنوان امانت دار مردم آن را ذخیره کرده و معادل آن اسکناس به مردم تحویل می‏داد. لذا ارزش اسکناس به طلایی بود که توسط سیستم حکومتی ذخیره و اسکناس به عنوان حواله معادل آن به مردم پرداخت شده بود. عین همین موضوع را در قانون پولی و بانکی کشوی میتوان دید که بیان شده که 1 ریال معادل 108055 % گرم طلا است. اما آنچه در جوامع و از جمله کشور ما اتفاق افتاد این بود که اسکناس ها بدون پشتوانه مذکور چاپ و توزیع شد. این اولین قدم در کاهش ارزش پول ملی جوامع بود. این اعتماد که ارزش اسکناس همان ارزش طلا ست  کم کم در جامعه از بین رفت و ارزش واقعی اسکناس نسبت به ارزش اصلی آن که همان ارزش طلا بود شروع به کاهش کرد.

کشورهای قدرتمندتر که پول آنها در تمام دنیا رایج بود به خصوص کشور ,آمریکا, نیز از همین روش استفاده کردند. دلار به عنوان رایج ترین پول در مبادلات بین المللی در تمام دنیا گسترده شد و دولت امریکا با چاپ بی رویه دلار در بالا عنوان شد هزینه مشکلات اقتصادی خود را بر تمام مردم دنیا تحمیل کرد.

این اقدام باعث شد که کشورهای قوی تر با انتقال مشکلات خود به کشورهای ضعیف تر باعث تضعیف پول ملی آن کشورها شدند. در کشور ما نیز علاوه برکاهش ارزش ریال در مقابل طلا ، ارزش ریال در مقابل ارزهای رایج بین المللی نیز به مرور سقوط کرد و می‏کند.

این اتفاقات در سال های اخیر در کشور ما پررنگ تر به چشم میخورد. هرروز دارایی ها و سرمایه مردم در حال آب شدن است. قدرت خرید مردم هر روز در حال کاهش است. علاوه بر افزایش فشارهای اقتصادی شدید بر مردم ، فشارهای روانی ناشی از کاهش ارزش پول نیز ایجاد شد و مردم به فکر پیدا کردن راهی برای جبران کاهش ارزش پول خود شدند. در اثر این دو اتفاق مهم در کشور افتاد اول اینکه پول موجود به جای اینکه در چرخه اقتصادی کشور به گردش درآید و موتور عرضه و تولید را به حرکت درآورد ، به صورت دلار و طلا در صندوق ها ذخیره شد . از طرف دیگر تنش های ناشی از نوسانات ارزش پول ملی و تلاش مردم برای حفظ آن و جو روانی حاصل آن ، خود دلیلی شد برای ایجاد بازار سیاه و افزایش بی دلیل و شدید قیمت کالاها و ارزها . (نمونه هایی از افزایش شدید و بی دلیل دلار ، سکه طلا ، خودرو و … را موجب گردید.)

با ادامه این روند و این چرخه اقتصادی نوسانات و افزایش قیمت ها همچنان ادامه خواهد داشت.

برگرداندن ارزش واقعی طلا به پول راهکار جلوگیری از کاهش ارزش آن

با توجه به شرح آنچه گذشت تنها راهکار عملی برای حفظ ارزش پول ملی بازگرداندن ارزش معادل طلا و حفظ این برابری به هر قیمتی است.

اگر ارزش پول ملی معادل طلا محاسبه شود دیگر نوسانات وجود نخواهد داشت. اگر شما به جای پول طلا در جیب خود داشته باشید در معادلات داخلی و بین المللی هر اتفاقی بیافتد باز هم طلای در جیب شما همان طلاست و ارزش آن کم نشده است. همچنین دیگر نوسانات ارزهای مختلف و تغییر نرخ برابری آنها اثری در کاهش ارزش پول شما نخواهد داشت. همچنین مشابه آنچه که در بالا در خصوص دلار بیان شد کشورهای قدرتمند نمیتوانند با بازی های اقتصادی و راهکارهای خود تاثیری در کاهش ارزش طلای شما داشته باشند.

همچنین تاریخ نشان داده است که ارزش طلا در طول سالها همواره یک روند صعودی داشته است. نگاهی به آمارها و جداول مقایسه ای نشان میدهد که ارزش جهانی طلا در بلند مدت به طور قطعی صعودی است . لذا بدون هیچ اقدامی بر اثر روند طبیعی افزایش قیمت طلا ، طلای موجود در جیب شما در مقابل ارزهای بین‏المللی در حال تقویت است. این بالاترین خدمت اقتصادی است که میتوان به جامعه ای کرد.

اما مشکل کار در نحوه انجام آن است. چطور میتوان طلا را به عنوان پول ملی رواج داد؟ یا باید مانند گذشته های دور سکه های طلا و نقره ضرب کرد و به عنوان پول رایج به کار برد و یا اینکه با راهکارهایی مانند استفاده از نخ های طلا و نقره در اسکناس ها ارزش ذاتی آن را معادل وجه ظاهری کرد. اما این راه حل ها چندان عملی و واقعی به نظر نمی رسند.

,طلای الکترونیکی, جایگزین پول

با توجه به پیشرفت تکنولوژی در کشور و گسترش بستر شبکه و ارتباطات دیتای راه دور در سراسر کشور میتوان طلای الکترونیکی را بعنوان واحد جدید پول در نظر گرفت. در واقع پول ملی همان طلا میباشد که معادل وزنی آن  به عنوان پول رایج کشور ، به جای اینکه به شکل سکه و یا اسکناس باشد، به صورت اعتباری در اختیار مردم قرار گیرد. طلا به جای عرضه به مردم در مخازن بانک مرکزی باقی میماند و برای هر فرد به میزان معادل طلا متعلق به او اعتبار الکترونیکی طلا داده میشود. در واقع این اعتبار الکترونیکی همان حواله طلای موجود در بانک مرکزی است. در مواقع نیاز مانند معاملات و … هر فرد میتوانند با انتقال مقداری از این اعتبار به حساب فرد دیگر معاملات و نقل و انتقالات خود را انجام دهد (مشابه آنچه که هم اکنون در سیستم شتاب برای نقل و انتقال پول از طریق دستگاه های خودپرداز ، پوز های بانکی ، موبایل بانک ، اینترنت بانک و … صورت میگیرد.)

این طرح مزایای فراوانی دارد از جمله بازگرداندن ,اعتماد ملی, به مردم و همچنین نظارت نظام مدیریت کشور بر تمام اتفاقات اقتصادی کشور خواهد بود.

نظارت بر نظام اقتصادی هر جامعه

ساختار جوامع اقتصادی گویای این مطلب است که کل نظام اقتصادی در جامعه به صورت جزایر مجزا که در یکدیگر بی تاثیر باشند ، نیست بلکه یک ساختار یکپارچه می باشد که هر اتفاقی در آن بر روی کل جامعه تاثیر خواهد گذاشت. لذا وقتی هر اتفاقی در هر گوشه نظام اقتصادی بر کل آن موثر است ، سوء استفاده فرد یا افرادی در امور اقتصادی می تواند کل اقتصاد جامعه را متاثر کند. در اینجا با توجه به اینکه حفظ نظام اقتصادی و تقویت آن از مهمترین وظایف هر حکومتی است ، نظارت بر تمام اتفاقات و عملیات های موجود در جامعه بسیار لازم و ضروری به نظر میرسد.

این نظارت از دوجنبه مفید خواهد بود :

–         جلوگیری از سوء استفاده و کج روی ها برای حفظ حیات نظام اقتصادی

–         هدایت سرمایه و نیروی انسانی به بخش هایی که ارزش افزوده بیشتر خواهد داشت برای تقویت نظام اقتصادی

با توجه به آموزه های دین مبین اسلام و اعتقاد به وجود شیطان و نفس اماره ، همواره در جوامع افرادی هستند که مترصد دست یافتن به فرصتی برای سوء استفاده و رسیدن به منفعت بیشتر به هر قیمتی هستند. این مانند ویروس و یا باکتری نظام اقتصادی را بیمار کرده و از کار خواهد انداخت و لذا باید با رصد کردن تمامی علیات های اقتصادی از اتفاقات اینچنینی به موقع جلوگیری شود.

لذا حکومت باید دو شان اساسی داشته باشد : 1- مدیریت چرخه اقتصاد      2- نظارت بر تمام عملکرد اقتصادی جامعه

مدیریت چرخه اقتصاد نظام اسلامی توسط حکومت

این مدیریت از دو منظر قابل بررسی است .

اول اینکه دولت با رصد کردن و بررسی علمی شرایط داخلی و خارجی کشور باید آمار دقیقی از نیاز کشور و همچنین استعدادهای بالقوه و بافعل جامعه داشته باشد. با توجه به اینکه قوی ترین مراکز آماری در کشور متعلق به دولت است باید آمار دقیقی از آنچه که مورد نیاز جامعه است در زمینه های گوناگون معیشتی ، صنعتی ، رفاهی و … به صورت دوره ای منظم و متناوب انجام شود.

در کنار آن استعداد ها و توانایی های منطقه ای و فرا منطقه ای از جمله نیروی انسانی ، توانایی علمی ، صنعتی ، کشاورزی و … نیز باید به طور منظم و متناوب آمار گیری شود.

با این آمار ، حکومت با در نظر گرفتن نیاز جامعه در مراکزی که استعداد تولید آن نیاز موجود باشد در جهت رفع این نیاز عمومی اقدامات لازم را به عمل خواهد آورد. وظیفه حکومت تنظیم این چرخه و هدایت استعدادها خواهد بود. به عنوان یک مثال ساده فرض نمایید که کشور نیازمند گندم است و در عوض در مناطقی که گندم به خوبی رشد میکند کشاورزان اقدام به کاشتن مثلا هندوانه کرده اند که محصول خوبی هم برداشت نمیکنند و مازاد بر نیاز جامعه است و سود خوبی هم حاصل نمیشود . اینجا دولت با هدایت کشاورزان این منطقه به سمت تولید گندم هم نیاز داخلی را مرتفع خواهد کرد و هم سود بیشتری را عاید کشاورزان خواهد کرد. یا به عنوان مثال دیگر در منطقه ای موز به خوبی رشد میکند و مازاد بر نیاز منطقه نیز هست در عین حال این منطقه نیازمند گندم نیز هست . لذا در نگاه اول باید قسمتی از کشت موز تعطیل و به کشت گندم تعلق بگیرد حال آنکه قیمت فروش محصول موز در واحد زمین چند برابر محصول گندم خواهد بود. لذا با هدایت کشاورزان میتوان محصول به دست آمده را به مناطق دیگر و با قیمت بیشتر عرضه کرد و در مقابل گندم را از سایر مناطق به قیمت کمتر خریداری کرد که در نهایت سود بیشتری حاصل خواهد شد و به عبارت دیگر ارزش افزوده بیشتری خواهد داشت.

باز به عنوان مثالی دیگر فرض کنید منطقه ای استعداد ها و توانایی های لازم برای خودرو سازی را ندارد اما به عنوان مثال در مقابل استعداد بسیار بالایی در تولید و عرضه مواد غذایی دارد . حال با راه اندازی خودرو سازی در این منطقه در جهت رفع نیاز مردم به خودرو چه اتفاقی خواهد افتاد ؟ خودروی نامرغوب به چند برابر قیمت به دست مردم خواهد رسید . در اینجا میتوان با تعطیل این خودرو سازی و واردات خودرو ، خودروهایی بهتر و با قیمت کمتر به جامعه تحویل داد و در مقابل امکانات و انرژی اختصاص داده شده به خودرو ساز را صرف تولید مواد غذایی کرد که ارزش افزوده بیشتری خواهد داشت و در نهایت منجر به پیشرفت آن منطقه خواهد شد.

این چند مثال نشان دهنده اهمیت نقش حکومت در بررسی استعدادها و هدایت آن ها به سوی زمینه هایی که دارای ارزش افزوده بیشتری دارد خواهد بود که راه حل عملی پیشرفت جامعه است.

نظارت بر تمام عملکرد اقتصادی جامعه

با توجه به آنچه قبلا بیان شد، مهم ترین وظیفه حکومت ,نظارت, بر تمام عملکرد اقتصادی جامعه است. با توجه به ساختار یکپارچه نظام اقتصادی جوامع و تاثیر گذاری هر اتفاق بر کل جامعه ، حکومت به عنوان متولی اصلی اقتصاد کشور باید تمام عملیات اقتصادی جامعه را به دقت بررسی و نظارت کند تا به محض بروز کوچکترین انحرافی از آن جلوگیری کرده و اجازه رشد به آن ندهد.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات در جوامع ، انجام چنین نظارتی کاملا عملیاتی خواهد بود. با توجه به طرح هایی مانند ,شبنم, میتوان جریان تولید و یا واردات کالا و همچنین مسیر گردش و مصرف آن در جامعه را بررسی کرد. همچنین با استفاده از ساختار بانکداری الکترونیک میتوان تمام عملیات اقتصادی و گردش مالی را در جامعه رصد کرد که در نهایت منجر به نظارت کل فرایند اقتصادی جامعه خواهد شد.

با این نظارت هم از بروز فسادهای اقتصادی و سوءاستفاده ها جلوگیری خواهد شد و هم آنطور که در بخش قبل بیان شد دولت با آمار گیری از جامعه میتواند در پویاتر شدن و تقویت عملیات اقتصادی جامعه به افراد مشاوره های لازم را بدهد و آن ها را هدایت کند.

با نظارت فراگیر حکومت بر فعالیت های اقتصادی ، زمینه و شرایط برای انجام تخلفات به شدت محدود خواهد شد. مواردی از قبیل فرار مالیاتی ، درآمدهای نامشروع ، سوء استفاده ها ، ,قاچاق کالا, و ارز معنی پیدا نخواهد کرد. به عنوان مثال فرض نمایید فردی به هر طریق کالای قاچاق وارد کشور نماید ، وی قادر به عرضه و فروش کالای خود نیست زیرا تمام قعالیت ها مانیتور شده و فروش کالای قاچاق که دارای شناسنامه رسمی نیست سریعا مشخص خواهد شد. لذا در صورت عدم وجود زمینه عرضه کالای قاچاق ، اصل قاچاق کالا نیز از بین خواهد رفت. در مورد سایر موارد نیز اتفاقات مشابه خواهد افتاد و لذا تخلفات اقتصادی در کشور کاهش بسیار چشم گیر خواهد داشت.

همچنین با نظارت ، حکومت از تمامی فعالیت های اقتصادی آگاه است و در زمینه درآمدهای خود شامل انواع مالیات و عوارض می تواند دقیق و عادلانه رفتار نماید. آنجا که لازم است مالیات دریافت نماید و آنجا که نباید مالیات گرفت چنین کاری انجام ندهد. با این روش معاملات مردم و درآمدهای آنان کاملا شفاف خواهد بود و اخذ مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد از تمامی افراد مشمول به طور کامل و عادلانه انجام خواهد گرفت. این یکی از مزایایی است که علاوه به کمک برای برقراری عدالت ، درآمدهای دولت از مالیات ها  را نیز افزایش خواهد داد. همچنین همانطور که قبلا نیز ذکر شد دولت با در دست داشتن بانک اطلاعاتی فعالیت های اقتصادی در جهت تقویت اقشار ضعیفتر جامعه می تواند آنها را به سمت فعالیت هایی که بازدهی بیشتری برای آنها دارد هدایت کند و به این وسیله به کاهش اختلاف طبقاتی جامعه کمک نماید. همچنین دولت با هدایت سرمایه و مسیردهی صحیح به آن موتور اقتصاد کشور را با سرعت بیشتر به حرکت درآورد.

حکومت مرکز سنجش اعتبار جامعه

حکومت با در دست داشت اطلاعات کاملی از دارایی های هر فرد میتواند اعتبار او را تعیین نماید و با در نظر گرفتن اصل وفای به عهد در جامعه در صورتی که فرد به تعهدات خود عمل نکند دولت از محل دارایی های وی اقدام به پرداخت دیون وی نماید، لذا هر فرد میتواند یک ,شناسه اعتبار ملی, دریافت کند و بر اساس آن اعتبار وی در بازار تعیین شده و شروع به فعالیت کند.

در این روش با توجه به پایش مستمر عملیات اقتصادی از یک سو و اینکه تمامی شناسنامه ها و اسناد در کشور توسط دولت  صادر میشود از دیگر سو موجب می شود تا بانک اطلاعاتی کاملی از دارایی های تمام افراد جامعه در دست دولت باشد. در این شرایط دولت با اجرای طرح جامعی میتواند اعتبار واقعی هر فرد را براساس دارایی ها او تعیین کند.

از نظر روانی نیز اگر فردی بداند که در صورت عدم ایفای تعهدات خود بلافاصله حکومت اقدام به ایفای این تعهدات از محل دارایی های شخص خواهد کرد دیگر انگیزه برای کلاهبرداری و اتفاقات شبیه به آن ایجاد نخواهد شد.

همچنین به روش مشابه دولت میتواند در معاملات و قراردادها بین دو طرف به عنوان ضامن قرار گیرد که این باعث اعتماد سازی در کل جامعه شده و چرخه فرایند اقتصادی را با حرکت بیشتری به حرکت درخواهد آورد.

جایگزینی عقود اسلامی به جای عقود ربوی در بانکداری براساس نظارت

بارها و به عناوین مختلف بیان شده که نظام بانکداری حال حاضر کشور آلوده به ربا بوده و بسیاری از عقود در ظاهر براساس عقود اسلامی است و از مظاهر رباست. برای حل این مشکل و از بین بردن سایه سنگین ربا از نظام اقتصادی کشور ، بانک عامل قبل از پرداخت هرگونه تسهیلات ، پروژه موضوع بحث را بررسی و کارشناسی خواهد کرد و براساس بانک اطلاعاتی اقتصادی ارزیابی میکند که آیا این پروژه مثمر به سود هست و یا خیر ؟ همینطور افراد را مورد بررسی و کارشناسی قرار میدهد که آیا فرد توانایی و امکانات اجرای این پروژه را دارد یا خیر ؟

در صورت مثبت بودن نتیجه بررسی ها و کارشناسی ها بانک اقدام به اعطای تسهیلات ، همراه با نظارت کامل بر روند انجام پروژه در تمامی مراحل میکند. این تسهیلات نیز میتواند منطبق بر عقود شرعی و مشارکت در سود و زیان باشد. با توجه به اینکه بانک تمام بررسی های لازم را انجام داده است احتمال سودزا بودن پروژه ها بسیار بالا خواهد بود و لذا بانک نیز از سود پروژه ذینفع خواهد بود. همچنین با این روش بانک میتواند پروژه هایی که سود بیشتری دارد را در اولویت قرار دهد و با حمایت از آنها حتی سودی بسیار بیشتر از آنچه اکنون در حال استحصال است به دست آورد. بانک با نظارت مستمر از به کارگیری منابع اخذ شده و هزینه آن در محل مورد توافق و مصرف اطمینان حاصل کرده و بازدهی اقتصادی و یا شکست احتمالی زودهنگام را کشف و تهیه خواهد نمد و با این اقدام  از هرگونه سوءاستفاده ، عقود صوری و رابطه بازی جلوگیری خواهد شد. در مقابل پروژه های سودمند و مفید تقویت خواهد شد و این در تقویت بنیان های اقتصادی کشور موثر خواهد بود.

یکی از مشکلات اقتصادی ریشه در صرف منابع بانکهاست در مواردی که عموما در جریان شوک های اقتصادی تاثیرگذار بوده و از مسیر هدف منحرف گردیده است.

همچنین اگر به هر دلیلی پروژه ای به شکست انجامید ، بانک نیز در ضرر آن شریک خواهد بود و به نوعی از ایجاد فشار بیش از حد به فرد جلوگیری خواهد شد. اما در ساختار فعلی اگر فرد بابت انجام پروژه ای تسهیلاتی دریافت کند و پروژه وی شکست بخورد وی علاوه بر تحمل مشکلات ناشی از شکست پروژه باید تمامی مبلغ مربوط به تسهیلات و سود آن را به بانک پرداخت نماید.

همچنین در صورت حمایت و اعطای تسهیلات به پروژه های مفید و سودمند ، توان های بالقوه برای انجام پروژه ها به بالفعل تبدیل شده و با یافتن ضمانت اجرایی به نتیجه خواهد رسید که با رشد این روند شکوفایی همه جانبه اقتصادی را همراه خواهد داشت. این امر موجب می شود تا با شناختن ظرفیت ها و توانمندی ها ، همچنین بررسی شرایط روز دنیا ، از انجام پروژه هایی که دارای ارزش افزوده بالایی نیستند جلوگیری شده و به سمت پروژه های سودمندتر هدایت گردند.

جمع بندی

در مجموع آنچه که در بالا بیان شد ، با اجرای پروژه طلای الکترونیکی و نظارت در جامعه نتایج زیر حاصل خواهد شد.

–         حفظ ارزش پول ملی و در نتیجه بازگرداندن و تقویت اعتماد ملی به ساختار نظام.

–         زمینه های وجود فساد در سیستم بانکی و نظام اقتصادی تقریبا از بین میرود.

–         بحث از بین بردن ربا و به ویژه بانکداری بدون ربا محقق می شود.

–         چرخ های اقتصاد و به ویژه بخش تولید به حرکت خواهد درآمد و جامعه به سمت رشد و شکوفایی حرکت خواهد کرد.

–         کلاهبرداری ها و سوء استفاده های مالی در بین مردم از بین خواهد رفت.

–         تنظیم درست نظام عرضه و تقاضا برای تامین نیاز های جامعه و بالا بردن ارزش افزوده محصولات و رشد ناخالص ملی.

 گردآورنده: آقای مهندس سعید فراهانی