أعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
فلسفه پول[1] Philosophy of Money
واژه انگلیسی Money از ریشه‌ی Moneta یکی از خدایان روم باستان معروف به الهه‌ی memory است[i]. مفهوم پول نیز در زبان فارسی نیز از پلوتوس[ii]، خدای ثروت ادبیات یونان باستان اخذ شده است[iii].
کارل مارکس[iv] در مقاله‌ی «درباره مسأله‌ی یهود[v]» در نقد عقاید برونو بوئر مورخ و الهیدان[vi] که علیه مبارزه برای آزادی مذهبی یهودیان بحث کرده بود بیان میکند:
«پول خدای حسود اسرائیل است که هیچ خدای دیگری نمی‌تواند در برابرش ایستادگی نماید. پول همه‌ی خدایان نوع بشر را خوار کرد و آنها را به کالا تبدیل میکند[vii]. پول ارزشی جهانی و خود رسمیت بخش ارزش همه چیز است. بنابراین پول تمامی دنیا، هم دنیای انسان، هم دنیای طبیعت را از ارزش مشخص خود تهی کرده است. پول جوهر بیگانه کار و موجودیت انسان است. این جوهر بیگانه بر او مسلط شده و او آن را پرستش میکند. بنابراین خدای یهودیان سکیولار گشته و به خدای دنیا تبدیل شده است».
به همین خاطر اشعیای نبی[viii] از این می‌نالد که «خداوند به این علت قوم بنی اسرائیل را ترک کرده است که سرزمین ایشان از گنج‌های طلا و نقره پر شده و مردم آنها را پرستش میکنند و خداوند این گناه را نخواهد بخشید»؛[ix] همچنین «خداوند می‌گوید مرا با چه کسی مقایسه می‌کنید؟ آیا کسی را می‌توانید پیدا کنید که با من برابری کند؟ آیا مرا به بتها تشبیه می‌کنید که مردم با طلا و نقره خود آن را می‌سازند؟ آنها زرگر اجیر میکنند تا ثروتشان را بگیرد و از آن خدایی بسازد سپس زانو میزنند و آن را سجده میکنند!».[x]
[1] – اسماعیل نژاد، هاله، دکترین ملی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران در افق 1414، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، 1390، صفحه 584
[i] – www.etymonline.com (word: money)
[iv] -Karl Marx (1818-1883)
[v] – On the Jewish Question (Works of Karl Marx 1844), First Published: February, 1844 in
Deutsch-Französische Jahrbücher; Proofed and Corrected: by Andy Blunden, Matthew Grant and Matthew Carmody, 2008/9, Mark Harris 2010.
[vi] – Bruno Bauer (1809–1882)
[vii] – برخلاف آنکه در علم اکونومی موجود گفته میشود پول واسطه مبادله است، عامل فرعی و بخش غیر واقعی اقتصاد بشمار می‌رود و نقش درجه دوم دارد.
[ix] – וַתִּמָּלֵא אַרְצוֹ, אֱלִילִים: לְמַעֲשֵׂה יָדָיו יִשְׁתַּחֲווּ, לַאֲשֶׁר עָשׂוּ אֶצְבְּעֹתָיו. عهد عتیق، کتاب اشعیا، فصل 2، آیه 8
[x] – הַזָּלִים זָהָב מִכִּיס, וְכֶסֶף בַּקָּנֶה יִשְׁקֹלוּ; יִשְׂכְּרוּ צוֹרֵף וְיַעֲשֵׂהוּ אֵל, יִסְגְּדוּ אַף-יִשְׁתַּחֲווּ. יִשָּׂאֻהוּ עַל-כָּתֵף יִסְבְּלֻהוּ וְיַנִּיחֻהוּ תַחְתָּיו, וְיַעֲמֹד–מִמְּקוֹמוֹ, לֹא יָמִישׁ; אַף-יִצְעַק אֵלָיו וְלֹא יַעֲנֶה, מִצָּרָתוֹ לֹא יוֹשִׁיעֶנּוּ. عهد عتیق، کتاب اشعیا، فصل 46، آیه 6 و 7، در حقیقت پول شکل مدرنیزه شده گوسالهی سامری است که به صورت کنونی عینیت یافته است.
