مفهوم Loan به معنای اجازه دادن به دیگران که چیزی را برای استفاده‌ای موقت بگیرند و سپس برگردانند، می‌باشد؛ که در زبان فارسی «وام» گفته می‌شود[1]. در عهد عتیق فلسفه‌ی وام به غیر را تبیین گزاره‌ی «رفع احتیاج» این‌گونه بیان می‌کند: « اگر کسی از عهده‌ی پرداخت وام تو بر نیاید، بدین ترتیب غلام تو شود»[2]. بنابراین فلسفه‌ی Loan چیستی و چرایی «وام» را از طرف وام گیرنده با «پیدا شدن احتیاج، وام برای رفع احتیاج و سپس تلاش برای بازپرداخت وام» و از جانب وام دهنده با «به دست آوردن سود و حکومت بر وام‌گیرنده»[3] تبیین می‌نماید.
فلسفه‌ی وام به ایدئولوژی بدهی گرایی Debtism می‌انجامد. وام زمینه‌ساز بدهکاری است. کسی که وام‌دار کس دیگر است نسبت به او مدیون تلقی می‌شود. در این ایدئولوژی «بدهکاری» و «زیر دین رفتن» مبتنی بر انگاره‌ی «رفاه»[4] بیشتر بدهکار از یک سو است و از سوی دیگر در توضیح چرایی دامن زدن به بدهکاری، «تسهیل حکومت بر مردم بدهکار» را هدف‌گذاری می‌کند. از آن‌جایی که بدهکار و مدیون، تا قبل از استرداد بدهی اسیر طلبکار محسوب می‌گردند، به ناچار زیردست و فرمان‌بردار خواهند بود. از این منظر نوعی گرایش در دولت چینی، مردم چینی و سیستم چینی در جامعه‌سازی به وجود می‌آید؛ که بنیان‌های حکومت را از راه بدهی‌های کلان مردم به سیستم و سپس به دولت، محکم می‌سازد؛ سپس به سازوکارهای قدرت در اقتصادِ طرف عرضه ی [5] میل و خواسته مدار – نه نیازمدار- پرداخته و ارضای تمایلات و ترجیحات مصرف‌کنندگان را از طریق بدهی، پاسخ می‌گوید.
ایدئولوژی بدهی‌گرایی مبتنی بر فلسفه‌ی وام به دکترین بانک Bank می‌انجامد. به دلیل این‌که فلسفه‌ی پول، خدای یهودیان را «پول» می‌داند و بر این باور است که آنان پول را به عنوان خدا پرستش می‌کنند[6]، دکتربن بانک چیستی «Bank» را با روی‌کردی هستی شناسانه[7] در سطح استراتژیک، «عبادت‌گاه پول»[8] بر می‌شمارد[9] و در سطح عملیاتی مکانی برای کنش و واکنش سازوکار وام و بدهی، بر مبنای ربا تبیین می‌نماید[10].
این دکترین چرایی«Bank» را در «بسط جهانی خدای پول» و ایجاد باورمندی «حکومت پول و ربا بر دنیا» تدقیق می‌نماید. آن‌گاه در چگونگی سازوکار «Bank»، نهادسازی‌های بانک مبنا را در ساخت جامعه، از مردم، دولت و سیستم حکومتی نهادینه می‌نماید.
[1] – Merriam-Webster’s collegiate dictionary, 11th Ed., Massachusetts, U.S.A, Merriam-Webster Incorporated, 2005. (word: loan)
[2] – عهد عتیق، سفر خروج، فصل 21، آیه 2
[3] – اگر به یکی از افراد قوم خود که محتاج باشد، پول قرض دادی، مثل یک رباخوار با او رفتار نکن و از او سود نگیر، اگر لباس او را گرو گرفتی قبل از غروب آفتاب آن را پس بده چون ممکن است که آن لباس تنها پوشش او برای خوابیدن باشد اگر آن لباس را به او پس ندهی و او پیش من ناله کند من به داد او خواهم رسید زیرا خدایی کریم هستم. سفرخروج، فصل 22، آیه 25 تا 27
[4] – Welfare
[5] -Supply side Economy
[6] – به رودمپ شماره‌ی 63-2 رجوع شود.
[7] – Ontological
[8] – Money Temple
[9] – معماری بانک‌های اولیه با معماری معبد سلیمان شباهت نزدیکی دارد.
[10]- On the Jewish Question (Works of Karl Marx 1844), First Published: February, 1844 in Deutsch-Französische Jahrbücher; Proofed and Corrected: by Andy Blunden, Matthew Grant and Matthew Carmody, 2008/9, Mark Harris 2010. نویسنده: خانم اسماعیل نژاد
