گروه اقتصاد: عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران ضمن تأکید بر التقاط مظروف اسلامی و ظرف غربی به عنوان مانع اصلی تحقق بانکداری اسلامی، باور به کارایی بانکداری اسلامی در میان مسئولین را امری ضروری برای رفع این التقاط دانست.
,محمد خوش‌چهره,، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران و نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره مشکلات کنونی ,بانکداری اسلامی, در کشور و راه‌های تحقق بانکداری اسلامی پرداخت و اظهار کرد: از مشکلات اساسی نظام بانکی ما این است که ما مظروف را در ظرف‌های نامناسب گذاشتیم. برخی گمان می‌کنند که بانکداری ناموفق ما به خاطر این است که طرح‌های اسلام جامع نیست و اشکال از طرح‌های اسلامی بانکداری و عدم قابلیت اجرایی آن‌ها است.
ساختار التقاطی؛ مشکل اساسی نظام بانکی کشور
وی افزود: اشکال از طرح‌ها و مدل‌های اسلامی نیست، بلکه ناشی از التقاط میان مظروف اسلامی و ظرف غربی است. نظام بانکی ما علی‌رغم آن‌که همانند بسیاری از بخش‌های دیگر در چهار چوب نظام جمهوری اسلامی تعریف شده است، اما ساختارش به شکلی است که بر نظام سرمایه‌داری، سود و ,ربا, استوار است.
نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی ادامه داد: این ساختار به مثابه ظرف و طرح‌ها و برنامه‌ها به مثابه مظروف می‌باشد. بنابراین تلاش‌های عمده در این زمینه در نظام جمهوری اسلامی، در مظروف‌ها بوده و تلاش‌های اساسی و ریشه‌ای برای تحقق بانکداری اسلامی صورت نگرفته است. اکنون بیشتر مشکلاتی که در سیستم بانکی ما وجود دارد، ناشی از عدم کارایی نظم التقاطی است که بر بانکداری ما حاکم است.
مشکل محتوایی در بانکداری اسلامی نداریم خوش‌چهره عنوان کرد: در زمینه بانکداری اسلامی از لحاظ محتوایی با مشکلی مواجه نیستیم. در این زمینه تلاش‌های زیادی از جانب مجلس و شورای نگهبان صورت گرفته است، اما چون یک سیستم التقاطی، شامل مظروف اسلامی و ظرف غربی و ربوی بر نظام بانکی ما حاکم است، هنوز بانکداری اسلامی به طور کامل در کشور اجرایی نشده است.
عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: هنگامی‌که از بانکداری اسلامی سخن به میان می‌آید، به جز تعداد معدودی از افراد که به کارایی بانکداری اسلامی ایمان دارند، اکثر افراد با این موضوع موافق نیستند و در برابر آن موضع‌گیری می‌کنند و این یکی از معضلات عمده‌ای است که در این زمینه وجود دارد. باید ایمان به این‌که بانکداری اسلامی فقط جنبه تئوریک ندارد و می‌توان آن را عملی کرد، در میان مسئولان و صاحب‌نظران اقتصادی به‌وجود بیاید.
به کارایی بانکداری اسلامی ایمان بیاوریم
خوش‌چهره تأکید کرد: بر اساس قوانین اسلام، ربا حرام است و نمی‌توان از محل کارهای ,ربوی, درآمدزایی کرد. برای رسیدن به اصول اسلامی نیاز به بازنگری در روش‌های اجرایی بانکداری اسلامی هستیم. اکنون در همه جای دنیا در کنار بانک‌های ربوی، بانک‌های غیرربوی نیز تأسیس شده‌اند. بسیاری از بانک‌های بزرگ در حال حاضر از روش‌های اسلامی همانند مشارکت در سود و زیان استفاده می‌کنند و این به معنای کارآمدی اصول اقتصاد اسلامی و بانکداری اسلامی است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه راهکارهایی برای تحقق و نهادینه شدن بانکداری اسلامی در کشور ارائه می‌دهید، عنوان کرد: برای رسیدن به چنین هدفی، ابتدا باید در سطح نظام تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان اقتصادی تغیر نگرشی اساسی به وجود بیاید و این باور که بانکداری اسلامی دارای کارایی است و می‌توان آن‌را اجرایی کرد، در میان مسئولین و تصمیم‌گیران اقتصادی شکل بگیرد.
در شیوه‌های بانکداری تجدید‌نظر کنیم
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران ادامه داد: برخی در ظاهر چنین نظری دارند اما این باور در آن‌ها وجود ندارد که بانکداری اسلامی دارای کارایی است. بنابراین در قالب انحرافاتی که در واژه‌ها به وجود می‌آید، این کارکرد را به مسیرهای منحرف می‌کشانند. دومین مورد لازم برای تحقق بانکداری اسلامی این است که باید در شیوه‌های موجود هم تجدید نظر کنیم.
خوش‌چهره تأکید کرد: بسیاری از مدیران، قانون عملیات بانکداری بدون ربا را که در قرارداد قابل قبول است، با مصادیقی که خودشان استنباط می‌کنند، به انحراف می‌کشانند و بسیاری از عملیات‌های بانکی را با معاملات صوری و به نام جعاله یا شکل‌های دیگر که عملیات بانکداری را موجه می‌کند طراحی و اجراء می‌کنند.
در کنار اشکال موجود، بانک‌های واقعی اسلامی تأسیس کنیم
نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در پایان اظهار کرد: قطعاً این شیوه و این نگرش‌ها باید اصلاح شود، اما تحقق این موضوع، زمان‌بر است. ما می‌توانیم شکل موجود را برای برخی از بانکها حفظ کنیم و در کنار آن، بانک‌های اسلامی را با تمام قواعد و ساختارهایش زیر نظر ,بانک مرکزی, تأسیس کنیم و بانک مرکزی هم باید وظیفه نظارتی خود را به‌درستی انجام دهد.
منبع:خبرگذاری بین المللی قرآن
