اقتصاد ملی و بانک/ تعداد شعب بانک در ایران از کشورهای اروپایی بسیار بیشتر است!

دکتر محمد سلیمانی*: اقتصاد کشور ما دارای بیماری های مزمن عجیب و غریبی است و شاید یکصد سالی بیشتر است که این مشکلات وجود دارد. بانک یکی از آن هاست. اگر چه بانک تجربه غربی است که اقتصاد ما هم از آن بهره می برد، ولی باید دانست که این قلم هم مثل بسیاری از اقلام دیگر، خوبیها و مزیت های اصلی آن به کشور وارد نشده است. بلکه عمدتاً بخش های مسأله ساز و مشکل دار وارد شده است. به عبارتی انتقال دانش فنی آن به صورت یک بسته کامل صورت نگرفته است و بومي نشده است. در نتیجه می بینیم امروز بانک ها خود مشکل و معضل اساسی اقتصاد شده اند. خاطره اي از فرصت مطالعاتي ام در يك كشور اروپايي دارم كه استاد همكارم در آن کشور پولش را در کشور لوگزامبورگ سپرده می گذاشت، چون کشور خودش سود بانکی نمی داد. مقايسه تعداد بانک ها، تعداد شعب آنها، میزان سود پرداختی و غیره در کشورهای اروپایی نشان می دهد که همه آن کشورها، با نظام بانکی که مستقر کرده اند و نقدینگی مردم را جمع می کنند و آن را به سوی تولید صنعتی و کشاورزی میل می دهند، بانک فقط نقش واسطه دارد، بانک خودش مستقیم وارد سرمایه گذاری نمی شود، و بانک دارای شرکت های سرمایه گذاری، از این نوع کوفت و زهر مارهائی که در ایران خلق شده نیست، بانک حق ورود به بازار خرید و فروش سکه، طلا و مسکن (برج سازی و لوکس سازی) را ندارد، نقدینگی به سمت تولید می رود و از این قبیل محاسنات. ولی در ایران هر کجای بانک دست می گذاری، فاجعه آمیز و غم انگیز است. نگاه و بررسی کنیم بانکهای تجاري ایران در چه حوزه هائی سرمایه گذاری کرده و می کنند. جواب آن است که عمدتاً در واسطه گری، دلال بازی، سوداگری و از این قبیل امور، ولی سرمایه گذاری آنها در تولید ملی ناچیز است. گفته شده است که 80% نقدینگی کشور را بانکها ایجاد می کنند! حال با این وصف آیا بانک مرکزی انگیزه یا توانایی این را دارد که رصد کند که منابع به سمت تولید برود ؟ قطعاً باید قبول کرد که پاسخ خیر است! تاکنون مصوبات شورای پول و اعتبار عملاً حالت توصیه داشته است، لذا در اجرا وضعیت از آن چیزی که توصیه می‌شود متفاوت است. توصیه‌ای که بانک‌ها عمل نمی‌کنند چه فایده ای می‌دهد؟ بانک‌ها به توصیه ها عمل نکرد و نمی‌کنند. پس لازم است قانون شود.