در نامه امیرالمومنین(ع) به مالک اشتر از زکات به عنوان یکی ازعمدهترین منابع مالیات اسلامی نام برده شده‌است که مردم طبق شرایطی، آن را به عنوان وظیفه بزرگ عبادی اقتصادی میپردازند و دولت اسلامی هم آن را برای رفع فقر و نیاز طبقات ضعیف دریافت میکند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رضایی، کارشناس مسائل اقتصاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در رابطه با سیره اقتصادی امیرالمومنین در باب تولید و اشتغال در جامعه گفت: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی امیر مؤمنان(ع)، توجه به تولید اقتصادی است. زندگی آن حضرت چه در دوران حیات پیامبر(ص) و چه پس از آن دائماً با تولید درگیر بوده است. امام اعتقاد داشتند در کار کردن، به حداقل ابزار اولیه می‌توان اکتفا کرد و کار تولیدی انجام داد و می‌فرمودند: «هر کس آب و خاک در اختیار داشته باشد و فقیر بماند، خداوند او را از رحمت خویش دور می‌سازد».
وی در ادامه افزود: در فرمایشات امیرالمومنین(ع)، تجارت، زراعت، صنعت و هرگونه کار حلال، با ارزش بوده و محبوب خداوند است. امام در نامه به مالک اشتر نسبت به تجار، صنعت گران و کشاورزان سفارش می‌کردند. در حقیقت، اگرچه برخی مشاغل نسبت به برخی دیگر به علت نقش آن‌ها در تأمین امور ضروری، اهمیت بیشتری دارند، اما همه مشاغل حلال ارزش‌مند خواهند بود.
حجت الاسلام رضایی در رابطه با نقش دولت در امر تولید و حمایت از تولیدکنندگان گفت: امام علی(ع) برای دولت در عرصه بازار و تولید بیشتر نقش نظارتی قائل بودند و با راه‌اندازی مکانیسم‌های نظارتی نظیر نهاد حسبه که در آن محتسب با نظارت بر بازار ضمن ممانعت از گران فروشی نسبت به عدم فروش کالاهای حرام دقت داشت به کنترل تولیدکنندگان می‌پرداخت. ایشان در رابطه با آموختن فقه اقتصادی قبل از ورود به امر تولید و اشتغال تاکید داشتند و می‌فرمودند: پیش از ورود به فضای کار اقتصادی، حتما احکام مربوط به آن را فرا گیرید.
این استاد دانشگاه در رابطه با ارتباط کار و عبادت در سیره عملی امیرالمومنین امام علی(ع) اظهار کرد: سیره امام علی(ع) نشان می‌دهد که توجه به امور دنیا و آخرت لازمه ایمان است. کار تولیدی برای گذران معیشت عبادت است، ولی نباید موجب غفلت از انجام واجبات الهی و امور مربوط به خانواده شود. همچنین باید به استراحت بدن توجه شود تا پس از مدتی توانایی انجام کار را از دست ندهد. امام علی همان طور که به کار و تلاش توصیه می‌کنند، از مؤمنان می‌خواهند که علاوه بر اختصاص بخشی از ساعات زندگی به کار، از عبادت، استراحت و بهره مندی از لذایذ حلال غفلت نکنند.
حجت الاسلام رضایی در بحث توزیع درآمد و عدالت اقتصادی حاکم بر جامعه از منظر امیرالمومنین امام علی (ع) بیان داشتند: ایشان در رابطه توزیع ثروت در جامعه تاکیدات فراوانی داشتند و همواره ثروتمندان را ترغیب به قرض نیکو و فعالیت در زمینه‌های تولیدی می‌کردند تا پول و ثروت در دست عده معدود و خاصی در گردش نباشد. این امر سبب می‌شود تا علاوه بر اینکه اقتصاد و بازار کار روق بگیرد فاصله طبقاتی و فشار اقتصادی متحمل بر قشر ضعیف جامعه نیز تا حدی کاهش پیدا کند.
این کارشناس مسائل اقتصاد اسلامی توصیه‌نامه امام علی(ع) به مالک اشتر را نمونه بارزی از سیره نظری و دستورات حضرت در باب توجه به کارآفرینی و همین‌طور بحث تکافل اجتماعی از راه مالیات‌های اسلام نظیر زکات دانست و تاکید کرد: در این نامه از زکات به عنوان یکی ازعمدهترین منابع مالیات اسلامی نام برده شده‌است که مردم طبق شرایطی، آن را به عنوان وظیفه بزرگ عبادی اقتصادی میپردازند. دولت اسلامی هم آن را برای یک رسالت الهی، سیاسی و اقتصادی و نیز رفع فقر و نیاز طبقات ضعیف، و بالا بردن سطح زندگی آنان، دریافت میدارد.
رضایی در پایان تصریح کرد: در رابطه با مسئله کار و کارآفرینی، امام علی(ع) به حدی ارزش قائل بودند که از کار به عنوان عبادت در دین و تفریح در زندگی یاد می‌کردند و همواره بر این نکته اساسی تاکید داشتند که تولید و کار محور اصلی توسعه اقتصادی جامعه اسلامی است. این مهم در کنار وقف به عنوان دو بازوی کارآمد در رونق اقتصادی جامعه تحت حکومت امیرالمومنین(ع) نقش بسزایی داشت و شخص ایشان نسبت به امر وقف نیز تاکیدات فراوانی داشتند که از جمله شاخص‌ترین این فعالیت‌ها این بود که حضرت بارها شده بود که قناتی را حفر می‌کردند و فواید آن را در اختیار عامه مسلمین قرار می‌دادند.
منبع: خبرگزاری بین المللی قرآن
