موضوع “آیت‌مداری” و بحث “ربا، جنگ با خدا” مباحثی هستند که هر کدام دریایی از توضیحات را در پس خود جای داده‌اند و مرتبط کردن این دو با یکدیگر نیز نیاز به توضیح و تفصیل دارد. در این مجال توضیحات مرتبط با مبحث ربا را به وبسایت “ربا دات آی آر” و تفصیل آیت و آیت‌مداری را به وبسایت “آیت مداری دات آی آر” واگذار کرده رابطه میان این دو موضوع را به اجمال تبیین می‌کنیم.
در ابتدا لازم است چند جمله‌ای در بیان مختصر درباره‌ی موضوع آیت‌مداری آورده شود: طبق آیات قرآن کریم ایمان هر انسان مومن به هفت گزاره تعلق می‌گیرد که عبارتند از: الله، غیب، ملائک، انبیاء، آخرت، کتاب وآیات الهی.
پیرامون شش مورد نخست در طول قرن‌ها صاحب نظران زیادی نظرات ارزشمندی ارائه کرده‌اند اما درباره ایمان به آیات الهی که غفلت عمیقی در طول تاریخ درباره آن صورت گرفته است باید گفت:
انسان مومن باید تمام جنبه‌های مختلف آفاق و انفس را از جانب پروردگار عالم نشانه‌گذاری شده ببیند. نشانه‌هایی که تمامی آن‌ها به سمت حضرت الله اشاره دارند. همان گونه که قرآن کریم در آیات 25 و 21 سوره مبارکه ذاریات می‌فرماید: «وَفِی الْأَرْضِ آیَاتٌ لِّلْمُوقِنِینَ؛ وَفِی أَنفُسِکُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ» «و در زمین نشانه‌هایی (آیاتی) است برای اهل یقین؛ و در وجود خودتان، پس چرا نمی‌بینید؟»
و در توضیح ربا نیز همین بس که خداوند در آیات 272 و 272 سوره‌ی مبارکه بقره آن را اعلان جنگ با خود و رسولش (ص) بیان می‌دارد:
«یَا أَیُّهَا الَّذِین آمَنُوا اتَّقُوا الله وَ ذَرُوا مَا بَقِی مِن الرِّبَا نِِْ کُنْتُ مْ مُؤْمِنِین؛ فَإِن لََّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مَِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَ انِِ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِکُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ»
«ای کسانی که ایمان آورده اید! اگر مومنید خویشتن پایی کنید و باقی مانده ربا را واگذارید؛ و اگر (چنین) نکردید، بدانید به جنگ با خدا و فرستاده وى، برخاسته‌اید؛ و اگر توبه کنید، سرمایه‌هاى شما از خودتان است. نه ستم مى‌کنید و نه ستم مى‌بینید»
اعلان جنگ با الله در حوزه‌ی ایمان فردی و اعلان جنگ با فرستاده خدا به سوی خلق در حوزه ایمان اجتماعی است.
حال برای مرتبط کردن موضوع ربا با آیت‌مداری می‌توان این طور گفت که با سیر در آفاق و انفس باید دید که چه گزاره‌هایی در پدیده‌های پیرامون انسان و نیز چه اموری در درون روح و جسم وی وجود دارد که قلب انسان آیت‌مدار را متوجه قباحت ربا می‌کند؛ به بیان دیگر چه نشانه‌هایی در آفاق و انفس وجود دارد که به پدیده‌ی خانمان برانداز ربا اشاره می‌کند.
در ادامه مثالی آورده می‌شود که یکی از مخاطبان وبسایت آیت‌مداری درباره ربا برای این سایت ارسال کرده‌اند. در این مثال دیده می‌شود که مخاطب با نگاه آیت بین خود چگونه با توجه کردن به یکی از بیماری‌های شایع این روزگار، یعنی سرطان، به اشاره‌ی ورای ظاهر آن می‌رسد و از آن عبرت قباحت ربا را درمی‌یابد:
سرطان آیت ربا
در یک جاندار سالم ، همیشه بین میزان تقسیم سلول و مرگ طبیعی سلولی، یک تعادل وجود دارد . اما وقتی فرد مبتلا به سرطان می‌شود، سلول‌ها به شکل غیر قابل کنترل تقسیم و رشد پیدا می‌کنند و تومورهای بدخیمی را شکل می‌دهند. سرطان ممکن است به بخش‌های مختلف بدن از طریق گردش خون و سیستم لنفاتیک انتقال پیدا کند. سلول‌ها و غده‌های سرطانی ممکن است آن قدر در بدن گسترش پیدا کنند که دیگر امیدی برای درمان آن وجود نداشته باشد و در نهایت فرد جان خود را از دست بدهد.
افراد ربا خوار نیز مانند آن تک سلول‌های سرطانی هستند که در نهایت سبب بروز سرطان در بدن جامعه می‌شوند. رباخوارها با دادن ربا به سایرین آن‌ها را آلوده می‌کنند و سلول‌های سرطانی ربا را در جامعه گسترش و بسط می‌دهند و به مرور تعداد کسانی که به ربا آلوده شده‌اند افزایش می‌یابد. این افزایش ممکن است تا جایی پیش رود که تمام جامعه را فرا گیرد و زمانی فرا می‌رسد که غده‌ی سرطانی به قدری بزرگ شده است که دیگر قابل درمان نیست یعنی غده‌ی سرطانی بدن جامعه را فراگرفته و هر لحظه ممکن است آن را به سمت زوال و نابودی بکشاند.
اما امروزه رباخواری شکل جدید و مدرن و سیستماتیکی (نظام مند) پیدا کرده است. بانک‌ها نقش فرد یا افراد ربا خوار را در جوامع مختلف بازی می‌کنند.
آن‌ها همچون سلول‌های سرطانی قدرتمندی عمل می‌کنند که مردم و جوامع مختلف، با ادیان و ایدئولوژی‌ها متفاوت را به ربا مبتلا کرده و غده‌های سرطانی را به طور مداوم گسترش می‌دهند. در نهایت غده‌های سرطانی ربا که در کل تار و پود جوامع ریشه دواندند سبب نابودی و زوال آن جوامع خواهند شد. در این حال دیگر کاری از دست کسی بر نمی‌آید . چون غایت جنگ با خدا جز زوال ، نابودی و فروپاشی نخواهد بود.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبَا انِِ کُنتُم مُّؤْمِنِینَ
ای کسانی که ایمان آورده اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید ، و آنچه از (مطالبات) ربا باقی‌مانده ، رها کنید ، اگر ایمان دارید!
فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَ انِِ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِکُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ
و اگر (چنین) نکردید، بدانید به جنگ با خدا و فرستاده وى، برخاسته‌اید؛ و اگر توبه کنید، سرمایه‌هاى شما از خودتان است. نه ستم مى‌کنید و نه ستم مى‌بینید.
آیات 272 و 272 سوره مبارکه بقره
اما در توضیح تکمیلی این آیت باید گفت:
همان طور که اشاره شد، سرطان به خاطر تقسیم و رشد غیر قابل کنترل سلول‌ها پدید می‌آید، ربا هم به خاطر تقسیم و رشد غیر قابل کنترل پول بدون پشتوانه اتفاق می‌افتد. یعنی فرد یا گروه ربا خوار پولی به دیگری می‌دهند و آن فرد را مجبور می‌کنند که پول بیشتری را به آن‌ها پرداخت کند در حالی که کار تولیدی خاصی در قبال افزایش پول درخواستی رباخواران صورت نگرفته است. مثل چرخه‌ای که بانک‌ها از آن برای خلق پول استفاده می‌کنند. پول مردم را دریافت می‌کنند آن‌ها را چند برابر کرده و به صورت وام به خود آن‌ها می‌دهند! در واقع بدون این که کار تولیدی صورت گیرد خلق پول رقم می‌خورد یا وام‌هایی که به مردم می‌دهند و چند برابر آن را از مردم پس می‌گیرند.
خلق پول و دریافت پول بیشتر از مردم مثل توسعه و بسط سلول‌های سرطانی در بدن کار می‌کنند. خلق پول و رباخواری تا جایی پیش می‌رود که جامعه را به نابودی می‌کشاند. نمونه‌های زیادی را می‌توان نام برد به عنوان مثال ایالات متحده با خلق پول بیش از حد و چاپ اسکناس‌های بدون پشتوانه در آستانه‌ی فروپاشی اقتصادی قرار دارد.
اما از نگاهی دیگر می‌توان به آیتی دیگر رسید:
با یک نگاه گذرا به عبارات نورانی آیه 272 سوره بقره در زبان عربی عبارت «…فَلَکُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِکُمْ…» به این آیت رهنمون می‌شود که:
برای هر چیزی سری است و آن چیز عملا بدون سر معنایی ندارد. به عنوان مثال یک انسان بدون سر هرگز حیات مادی ندارد و به واقع میت است. در یک برداشت ظاهری از این آیه‌ی کریمه می‌توان گفت که ربا رأس مال را از بین می‌برد. به اصطلاح عامه گل پول و سرمایه‌ی اصلی را به باد می‌دهد.
به عبارت دیگر اگر مال یک فرد به مثابه یک انسان دیده شود، ربا، سر آن بدن یا اصل سرمایه‌ی وی را به فنا داده و انسان بی سر یا مال بدون وجود اصل سرمایه عملاً دیگر انسان و مال نیست.
نمونه‌هایی از این دست بسیار است و باب حکیمانه‌ی آیات در آفاق و انفس برای هر نگاه آیت بینی تا ابد باز است.
نویسنده: زند
