حجت الاسلام و المسلمین مبشرّی عارف مطالعات اقتصادی خود را در حوزه و دانشگاه پی می گیرد . ایشان از محضر اساتیدی چون حضرات آیات مکارم شیرازی ، هاشمی شاهرودی و حائری شیرازی (دامت برکاتهم اجمعین) بهره برده است و با توجّه به ضرورت زدودن ربا از جامعه به نقد وضعیّت بانک های کشور می پردازد. از اینرو در مصاحبه با استاد به نقد و بررسی وضعیّت بانک بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پرداختیم .
بخش سوم و پایانی مصاحبه خدمت شما مخاطبان محترم تقدیم می گردد.
– با توجه به اینکه بانک ریشه در اهداف و منافع غیر شرعی یهود دارد آیا بانک میتواند ابواب فقهی مانند بیع، مضاربه، مساقات، جعاله و … اجرا کند؟
من فکر کنم در جواب سوال 3 این مطلب هم روشن شده باشد. اهداف آنها با روش اجرایی ما کاملاً باید متفاوت باشد. ما با مدیریتی که میکنیم چه پول کالایی و چه اعتباری باشد میتوانیم بیع و مضاربه و مساقات و جعاله را اجرا کنیم. منتها از اول باید بر اساس موقعیت و نوع پولی که داریم موضوع را بشناسیم بعد فتوا بدهیم. بسیاری از فتواهای فعلی هیچ ربطی به پول اعتباری ندارد بلکه مربوط به پول کالایی است ولی متاسفانه بدان توجه نشده است چون موضوع را نشناختند. به قول استاد معزز حضرت آیت الله حائری شیرازی حفظ الله (که جا دارد اینجا عرض کنم که از ایام نوجوانی تا امروز حق حیات گردن اینجانب دارند و بسیاری از مطالب گفته شده اگر چه در مواردی حقیر مطلب دیگری به ذهنم رسیده. ولی جرقه و فکرش را معظم له در ذهنم ایجاد کردهاند و یکی از دغدغههای مهم ایشان احیاء پول اسلامی است.)
ایشان یک وقت میفرمود: امام راحل به بانکدارها فرمود: کاری کنید که پول کار نکند در اسلام پول کار نمیکند. امام راحل بر اساس کار نکردن پول پول را مال میدانند. و فتوا میدهند که اگر کسی 2000 هزار تومان 50 سال پیش از کسی طلب دارد. همین که 50 سال گذشته همان 2000 تومان بدهید. اما اگر کسی از بانکدارها به امام راحل میگفت که آقا جان پول کار میکند معلوم نبود دیگر این فتوا باشد. پس برای اجرای بیع، مضاربه، مساقات و تمام احکام معاملات باید اول موضوع شناسی را دقیق به پایان برسانیم بر اساس آن مدیریت کنیم و فتوای کارشناسانه بدهیم.
5- تاثیر بانک را در سبک زندگی چگونه ارزیابی میکنید؟
اگر بانک فعلی منظورتان هست، بسیار زیاد. مزاحی کنم (اگر موبایل همراه اول است بانکها تکیه گاه اول مردم هستند) حال اگر این پشتوانه خدای ناکرده لقمه حلال به دست مردم ندهد. و مردم را مجبور به پرداخت دیرکرد و جریمه و تهدید به زندان و فروش خانه کند و … مقدرات مردم را تغییر میدهد. فقیر را فقیرتر میکند غنی را غنیتر. مردم به امید وام به دام میافتند. برای گرفتن یک وام ازدواج چقدر به دنبال ضامن میروند، عدهای دیگر کسب و کارشان را تعطیل کردهاندو سود میخورند عدهای دیگر دلال وام شدهاند و از مردم درصدی میگیرند تا پیگیری وام را برعهده گیرند. اما تمام این مشکلات یک طرف آثار وضعی آن طرف دیگر. وقتی در واقعهی کربلا انسان مطالعه میکند. وقتی حضرت میخواست مشکل اشقیاء کربلا را بیان کند. دلیل این همه شقاوت و بد رفتاریها را آثار آن لقمههای حرامی میداند که شکمشان را پر کرده بود. لقمهی حرام جهل مرکب میآورد. فهم را از انسان میگیرد. شاید بتوان به جرأت گفت ریشهی همهی بداخلاقیها لقمهی حرام است و بالاترین لقمه حرام ربا است. قران کریم هر نوع ربا خواری را در جامعه اسلام تحریم میکند (به جز موارد استثناء)تا آنجا که در آیات 275 تا 279 سوره مبارکه بقره، آیه 161 سوره نساء، آیه 39 سوره رم، آیات 130 و 131 سوره آل عمران به شدت رباخواری را نهی میکندو به رباخواران از ناحیه خدا و رسولش اعلام جنگ میکند و خدا وعده کرده که سود ربا را نابود میکند و به صدقات برکت میدهد و ربا خوار را از نوع کفار معرفی میکند. یکی دیگر از اثرات ربا مسئلهی بیکاری در جامعه است. وقتی ربا افزایش یابد طبیعتاً هزینه سرمایه گذاری افزایش مییابد در نتیجه تولید کنندگان تمایل کمتری به تولید دارند. چرا که باید محصولاتشان بیش از بهره پرداختی فروش رود تا سودی برند. در نتیجه همین باعث کاهش تقاضا برای جذب کارگران (جهت سود بیشتر تولید کننده در آن مقطع) و بیکاری میشود.
البته همین بانک فعلی از جهاتی هم به زندگی مدرنیته فعلی کمک کرده همین عابر بانکها و روش پرداخت قبوض، وامها و … از جمله فوائد صوری آن است که نمیشود از آن یاد نکرد ولی رسالت اصلی بانکها این خدمات نیست. در پایان هم باید عرض کنم خود بانک منظور نیست. سیاستگذاریهای بانکها منظور است. اگر ما با سیستم ربوی به صورت عینی و محسوس مبارزه نکنیم و شیوه مدیریتی آن را اصلاح نکنیم روز به روز به سمت نابودی پیش خواهیم رفت. حماسه اقتصادی که رهبر فرزانه امسال را به این نام مزین فرمودند یعنی یک انقلاب اقتصادی و این انقلاب محقق نمیشود جز با مدیریت کارشناسان که در جواب سوال سوم چگونگی آن را عرض کردم.
5- ممانعت از جنگ با خدا در حوزه و دانشگاه و جامعه نیاز به چه اقداماتی دارد؟
به سرعت سیستم بانکی باید اصلاح شود. اولین اقدام حوزه و دانشگاه تکلیف نوع مدیریت را مشخص کنند. در مدیریت پول اعتباری فعلی اولین گام پیشنهاد اعلام تثبیت قیمتها و حقوقها و … مثلاً در مدتی معین یک تا سه سال. بر همان مبنا که در جواب سوالات قبل مطرح کردم. دومین اقدام در مدیریت پول کالایی ایجاد پشتوانه ثابت کالایی و بر مبنای آن قشر و توزیع پول اعتباری با این اقدامات انشاءالله حوزه و دانشگاه از اعلان جنگ با خدا و رسول جلوگیری میکنند. البته جامعه نیز باید با دولت هماهنگ باشدو حافظ حدود الهی باشد که این با فرهنگ سازی در جامعه و نظارت دقیق تحقق پیدا میکند.
در پایان چند پیشنهاد خدماتی بانکی هم دارم که در مدیریت جامعه در ایجاد سیستم بانکداری اسلامی بسیار کمک میکند. انشاءالله.
اولاً پول داخلی را فقط به صورت کارتی دیجیتالی تبدیل کنیم و اسکناس را حذف کنیم و تمام معاملات بر همان اساس انجام شود. این کار برای مدیریت اقتصادی کشور بسیار مفید است. اولاً وقتی فقیری به کسی مراجعه میکند شما با یک صورت حساب متوجه میشوی که وی فقیر است یا نه. ثانیاً دزدی و سرقت تقریباً در امور نقدی مهار میشود. ثالثاً دیگر کسی قادر به مخفی کردن پول نیست. چون پول کاغذی وجود ندارد و تبدیل به هر کالایی شده باشد سر نخ آن را با کارت کشیدن بوده است. بعضی ممکن است اشکال شرعی به این مسئله وارد کنند که پس مالکیت خصوصی چه میشود. در جواب عرض میکنیم که نظارت غیر از تجسس است. حاکم اسلامی در تقسیم مثلاً یارانهها دقیقاً میداند به چه کسی چه مقدار بدهد و چه کسی نیاز به آن مقدار نیست البته این خلاصه است. انشاءالله توفیق باشد در جلسات دیگر مفصل بدان بپردازیم.
ثانیاً هر مولودی که به دنیا میآید مثل شناسنامه و کارت ملی یک کارت عابر بانک مرکزی که در آن در هر بانک یک شماره حسابی داشته باشد . و هر ایرانی یک عابر بانک مرکزی داشته باشد منتها در آن وقتی وارد هر بانکی میکند بتواند یک حساب در آن باشد نه این که 10 تا کارت داشته باشد بعضاً در یک بانک دو کارت. این خدمت هم به نفع مسئولین است و هم به نفع مردم. و مدیریت اقتصادی کشور امیدوارم موفق و موید باشید.
والسلام
