در نامه اميرالمومنين(ع) به مالك اشتر از زكات به عنوان يكی ازعمدهترين منابع ماليات اسلامی نام برده شده‌است كه مردم طبق شرايطی، آن را به عنوان وظيفه بزرگ عبادی اقتصادی میپردازند و دولت اسلامی هم آن را برای رفع فقر و نياز طبقات ضعيف دريافت میكند.
حجت‌الاسلام والمسلمين مجيد رضايی، كارشناس مسائل اقتصاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن (ايكنا)، در رابطه با سيره اقتصادی اميرالمومنين در باب توليد و اشتغال در جامعه گفت: يكی از مهم‌ترين ويژگی‌های شخصيتی امير مؤمنان(ع)، توجه به توليد اقتصادی است. زندگی آن حضرت چه در دوران حيات پيامبر(ص) و چه پس از آن دائماً با توليد درگير بوده است. امام اعتقاد داشتند در كار كردن، به حداقل ابزار اوليه می‌توان اكتفا كرد و كار توليدی انجام داد و می‌فرمودند: «هر كس آب و خاك در اختيار داشته باشد و فقير بماند، خداوند او را از رحمت خويش دور می‌سازد».
وی در ادامه افزود: در فرمايشات اميرالمومنين(ع)، تجارت، زراعت، صنعت و هرگونه كار حلال، با ارزش بوده و محبوب خداوند است. امام در نامه به مالك اشتر نسبت به تجار، صنعت گران و كشاورزان سفارش می‌كردند. در حقيقت، اگرچه برخی مشاغل نسبت به برخی ديگر به علت نقش آن‌ها در تأمين امور ضروری، اهميت بيشتری دارند، اما همه مشاغل حلال ارزش‌مند خواهند بود.
حجت الاسلام رضايی در رابطه با نقش دولت در امر توليد و حمايت از توليدكنندگان گفت: امام علی(ع) برای دولت در عرصه بازار و توليد بيشتر نقش نظارتی قائل بودند و با راه‌اندازی مكانيسم‌های نظارتی نظير نهاد حسبه كه در آن محتسب با نظارت بر بازار ضمن ممانعت از گران فروشی نسبت به عدم فروش كالاهای حرام دقت داشت به كنترل توليدكنندگان می‌پرداخت. ايشان در رابطه با آموختن فقه اقتصادی قبل از ورود به امر توليد و اشتغال تاكيد داشتند و می‌فرمودند: پيش از ورود به فضای كار اقتصادی، حتما احكام مربوط به آن را فرا گيريد.
اين استاد دانشگاه در رابطه با ارتباط كار و عبادت در سيره عملی اميرالمومنين امام علی(ع) اظهار كرد: سيره امام علی(ع) نشان می‌دهد كه توجه به امور دنيا و آخرت لازمه ايمان است. كار توليدی برای گذران معيشت عبادت است، ولی نبايد موجب غفلت از انجام واجبات الهی و امور مربوط به خانواده شود. همچنين بايد به استراحت بدن توجه شود تا پس از مدتی توانايی انجام كار را از دست ندهد. امام علی همان طور كه به كار و تلاش توصيه می‌كنند، از مؤمنان می‌خواهند كه علاوه بر اختصاص بخشی از ساعات زندگی به كار، از عبادت، استراحت و بهره مندی از لذايذ حلال غفلت نكنند.
حجت الاسلام رضايی در بحث توزيع درآمد و عدالت اقتصادی حاكم بر جامعه از منظر اميرالمومنين امام علی (ع) بيان داشتند: ايشان در رابطه توزيع ثروت در جامعه تاكيدات فراوانی داشتند و همواره ثروتمندان را ترغيب به قرض نيكو و فعاليت در زمينه‌های توليدی می‌كردند تا پول و ثروت در دست عده معدود و خاصی در گردش نباشد. اين امر سبب می‌شود تا علاوه بر اينكه اقتصاد و بازار كار روق بگيرد فاصله طبقاتی و فشار اقتصادی متحمل بر قشر ضعيف جامعه نيز تا حدی كاهش پيدا كند.
اين كارشناس مسائل اقتصاد اسلامی توصيه‌نامه امام علی(ع) به مالك اشتر را نمونه بارزی از سيره نظری و دستورات حضرت در باب توجه به كارآفرينی و همين‌طور بحث تكافل اجتماعی از راه ماليات‌های اسلام نظير زكات دانست و تاكيد كرد: در اين نامه از زكات به عنوان يكی ازعمدهترين منابع ماليات اسلامی نام برده شده‌است كه مردم طبق شرايطی، آن را به عنوان وظيفه بزرگ عبادی اقتصادی میپردازند. دولت اسلامی هم آن را برای يك رسالت الهی، سياسی و اقتصادی و نيز رفع فقر و نياز طبقات ضعيف، و بالا بردن سطح زندگی آنان، دريافت میدارد.
رضايی در پايان تصريح كرد: در رابطه با مسئله كار و كارآفرينی، امام علی(ع) به حدی ارزش قائل بودند كه از كار به عنوان عبادت در دين و تفريح در زندگی ياد می‌كردند و همواره بر اين نكته اساسی تاكيد داشتند كه توليد و كار محور اصلی توسعه اقتصادی جامعه اسلامی است. اين مهم در كنار وقف به عنوان دو بازوی كارآمد در رونق اقتصادی جامعه تحت حكومت اميرالمومنين(ع) نقش بسزايی داشت و شخص ايشان نسبت به امر وقف نيز تاكيدات فراوانی داشتند كه از جمله شاخص‌ترين اين فعاليت‌ها اين بود كه حضرت بارها شده بود كه قناتی را حفر می‌كردند و فوايد آن را در اختيار عامه مسلمين قرار می‌دادند.
منبع: خبرگزاری بین المللی قرآن
