به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام احمد نقی ئی در کارگاه آشنایی با بانکداری اسلامی مبحث ربا که پیش از ظهر یکشنبه با حضور کارشناسان مذهبی و فرهنگی استان سمنان در محل اداره کل تبلیغات اسلامی استان در شاهرود برگزار شد با یادآوری این مطلب که نیمی از احکام اسلامی مختص به معاملات است، افزود: قرض به شرط هر نوع زیاده به نفع قرض دهنده رباست.
وی با بیان این مطلب که با اختراع پول لوازم آن هم کم کم شکل گرفت، خاطرنشان کرد: اولین بانکداری ها که به صورت سنتی اداره می شدند معابد بودند و تقریبا ۴۰۰ سال پیش بود که بانکداری به شکل امروزی کلید خورد.
نقش واسطه گری بانک بین کارآفرین و سرمایه گذار
به گفته این مدرس بانکداری اسلامی، بانک نهاد واسطه ای است که پول کسانی که پولدارند و قدرت کار اقتصادی ندارند به کسانی که کار اقتصادی انجام می دهند ولی پول ندارند می دهد تا هر دو طرف از رشد سرمایه بهره ببرند.
نقی ئی با اشاره به اینکه از ۲۰۰ سال پیش زمان امپراطوری عثمانی بانکداری وارد کشورهای اسلامی شد، خاطرنشان کرد: علما در مواجهه با این پدیده نوین سه برخورد متفاوت داشتند، یک گروه به دلیل جریان ربا خواری فتوا به تحریم بانک دادند، گروه دوم که فواید بانکداری را می دیدند اقدام به توجیه ربای بانکی کردند و گروه سوم با نفی نظر دو گروه قبل اعلام کردند ابتدا دامنه ربا را مشخص کرده سپس از بانکداری بدون ربا بهره ببریم.
وی با بیان این مطلب که گروه دوم ربا را در صورتی ظلم می دانند که در قرض های مصرفی باشد نه در قرض های تولیدی تصریح کرد: یک توجیه نیز از آیت الله معرفت ذکر شده با این بیان که ربا بین چهار گروه زن و شوهر، پدر و فرزندان، سید و عبد، مسلمان و کافرحربی به شرط اینکه زیاده را مسلمان بگیرد، استثنا شده همانطور که ربا بین پدر و فرزندان وجود ندارد در جامعه اسلامی هم دولت مانند پدر و ملت مانند فرزندان هستند پس کار بانک ها ربا نیست.
هر سودی در اسلام ربا و حرام نیست
به گفته کارشناس بانکداری اسلامی نظر مشهور مراجع مبتنی بر شناخت دامنه ربا و پرهیز از آن در امور بانکی است و به جای آن استفاده از عقود اسلامی مختلفی که در دین وارد شده و هیچ مشکل شرعی ندارد توصیه شده است.
نقی ئی، مخترع بانکداری بدون ربا را شهید صدر معرفی و عنوان کرد: کتاب البنک بدون الربویه نوشته این شهید گرانقدر است که طرح پیشنهادی او به صورت اولیه و اجمالی در آن مطرح می شود و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به مرور تکمیلی و به صورت جامع تدوین شده است.
وی ربا در لغت را تعیین زیاده و در اصطلاح با سه نوع ربای معاملی، قرضی و تمدید مهلت بدهی معرفی کرد و ابراز داشت: هر سودی در اسلام نزول و ربا نیست و اسلام به هیچ عنوان با سود آوری مخالفتی ندارد آنچه حرام است قرض به شرط هر نوع زیاده به نفع قرض دهنده است.
معاوضه ها باید طی دو معامله جدا انجام شود تا ربا برداشته شود
مدرس بانکداری اسلامی معاوضه های بقالی ها در برنج، شکر، قند و طلا را بدون اینکه دو معامله جدا باشد و به صورت معاوضه انجام شود ربا دانست و اظهار داشت: در همه معاملات سود حلال است مگر در قرض که برای آن شرط تعیین شود که مقدار معینی پول با زیاده آن عودت داده شود.
نقی ئی با اشاره به اینکه هشت آیه در قرآن کریم ربا را تحریم کرده و خداوند صراحتا اعلام داشته کسی که ربا می خورد مثل کسی است که شیطان را مس کرده باشد، یادآور شد: اگر نیت قرض دادن باشد و شرط سود کنی رباست ولی اگر بانک را وکیل کردی که با پول کار کند و سود را با کسر دستمزد برگرداند دیگر ربا نخواهد بود.
وی با اشاره به اینکه مهمترین کار بانک ها واسطه گری اقتصادی است و نباید به سمت بنگاه داری اقتصادی کشیده شوند، بیان داشت: دو دسته عقود مبادله ای و مشارکتی تفاوت های اساسی با هم دارند که آن ها را از هم متمایز می کند.
۸۰ درصد قراردادهای بانکی عقود مبادله ای هستند
مدرس بانکداری اسلامی، عقد مبادله ای را دارای سود قطعی دانست که بعد از انعقاد قرار داد رابطه مشتری و مالک قطع شده و هیچ یک در سود و زیان دیگری سهیم نیستند و توضیح داد: ۸۰ درصد قراردادهای بانکی عقود مبادله ای هستند.
نقی ئی در خاتمه با یادآوری این مطلب که در عقود مشارکتی سود انتظاری است مانند مضاربه، مشارکت، مزارعه، مساقات و … عنوان کرد: مرابحه یا فروش اقساطی نیز ۷۰ درصد در کشورهای اسلامی و ۷۵ درصد در ایران رواج دارد و سود آن قطعی است.
منبع: خبرگزاري مهر
