وبگاه کدآمایی فعالیت خود را در فضای سایبر آغاز کرد

با خبر شدیم که وب‌سایت کدآمایی قرار است در روز اول ربیع‌الاول 1435 به صورت آزمایشی فعالیت خود را آغاز کند. این وب‌سایت قرار است با روی‌کرد علمی به موضوعات حوزه‌ی اقتصاد بپردازد و آن‌طور که آقای علی رهجو مدیر این وب‌سایت به ما گفتند، کدآمایی قرار است 4 الگوی اصلی معیشت بشر یعنی؛ الگوی اسلامی بیع، الگوی ایرانی کدآمایی، الگوی غربی اکانامی و الگوی شیطانی ربا را با روی‌کرد علمی مورد بررسی قرار دهد. برای این‌که از کم و کیف این موضوع مطلع شویم مصاحبه‌ی کوتاهی را ترتیب دادیم با آقای علی رهجو، مدیر مسئول این سایت و از اعضای هیات علمی اندیشکده‌ی یقین.

برای ورود بر روی تصویر کلیک کنید

از این‌که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید ممنونیم. به عنوان اولین سوال لطف کنید توضیح دهید که این وب‌سایت با چه هدفی راه‌اندازی شد؟

تقریباً بعد از بحران اقتصادی سال 2008 برای همه، خصوصاً برای استراتژیست‌ها و نخبگان اقتصادی غرب مسجل شد که مدل لیبرال سرمایه‌داری نمی‌تواند مدل نهایی برای اداره‌ی معیشت بشر باشد. این‌را بارها و بارها اقتصاددانان شاخص غربی اعتراف کرده‌اند. موارد متعددی از آن‌را شما در وب‌سایت ربا انعکاس داده‌اید. شاخص‌ترین آن اعتراف استیگلیتز دارنده‌ی نوبل اقتصاد در کتاب سقوط آزاد “Free fall”است. او در این کتاب عنوان می‌کند که با وقوع بحران اقتصادی این علم اقتصاد غرب یا همان اکانامی بود که سقوط آزاد کرد. یا نیل فرگوسن در کتاب آخرش «زوال عظیم» “The great degeneration”، لیبرال اکانامی را یک برند یا نماد تجاری رنگ و رو رفته می‌داند. آن‌هم در شرایط که فرانسیس فوکویاما در سال 1989 آن‌را برندی معتبر و نهایی برای اداره‌ی معیشت بشریت اعلام کرده بود.

از این‌رو ما تصمیم گرفتیم تا قبل از این‌که رکود و رخوتی که در دانش‌گاه‌های اقتصاد غربی و خصوصاً آمریکایی به دانش‌گاه‌های کشور ما هم سرایت کند، از همین الآن به فکر طراحی یک الگوی جدید برای اداره‌ی معیشت جامعه‌ی خود  باشیم. الگویی که مطمئنیم اگر کارآمدی آن ثابت شود قطعاً به سرعت در سایر کشورهای جهان نیز از آن استفاده خواهد شد.

قرار است چگونه به این الگو برسید؟

ما ابتدا از وضعیت موجود و داشته‌های خود برآورد خواهیم گرفت. ابتدا باید ببینیم که الگوهای موجود اجرا شده یا اجرا نشده برای اداره‌ی معیشت بشر، چقدر پاسخ‌گوی نیازهای امروز جامعه‌ی ما هستند. ما در یک بررسی کلی از 3000 سال گذشته تا کنون به این نتیجه رسیدیم که 4 الگوی معیشتی برای اداره‌ی معیشت بشر وجود داشته است. دو تا از آن‌ها الگو‌هایی برگرفته از ادیان الهی و خصوصاً ادیان ابراهیمی‌اند. الگوی بیع که هم‌واره انبیا الهی به آن دعوت و الگوی ربا که همواره انبیا الهی از آن نهی می‌کردند. تا جایی که در قرآن، کتاب آخرین دین الهی، در آیه‌ی 275 سوره مبارکه بقره، این تمایز خیلی عیان بیان می‌شود. این‌که خدا بیع را حلال و ربا را حرام کرد.

« الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّ‌بَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُمِثْلُ الرِّ‌بَا وَ أَحَلَّ اللَّـهُ الْبَيْعَ وَ حَرَّ‌مَ الرِّ‌بَا…» یعنی: كسانى كه ربا مى‏خورند، [از گور] برنمی‌خيزند مگرمانند برخاستنِ كسى كه شيطان بر اثر تماس، آشفته‏‌سَرَش كرده است. اين بدان سبب است كه آنان‌گفتند: بیع صرفاً مانند رباست. و حال آنكه «خدا بیع را حلال، و ربا را حرام گردانيده است…».

هم ارز این دو الگو، ما در دو حوزه‌ی تمدنی ایران و یونان دو الگوی معیشتی شاخص دیگر را نیزداریم؛ الگوی معیشتی کدآمایی در حوزه‌ی تمدنی ایران و الگوی معیشتی اکانامی در حوزه‌ی تمدنی یونان.

الگوی کدآمایی که نام سایت ما از آن گرفته شده است، الگوی ایرانی معیشت است. الگویی که ریشه‌ی افراد را در زمین تعریف می‌کند. الگویی که بر خلاف مشابه غربی‌اش به دنبال پاسخ به نیازهای انسان با بهر‌ه‌گیری حداقلی از منابع موجود است. الگویی که واژه‌ی کدبانو در دایره‌ی آن تعریف می‌شود. فردی که باید در سطح یک خانواده با هنر و تدبیر خود از حداقل منابعی که در اختیار دارد حداکثر استفاده را کرده و نیازهای خانواده‌اش را تامین کند.

اساساً اقتصاد مقاومتی و جهاد اقتصادی که امروز برای دست‌یابی به الگوی اسلامی-ایرانی پیش‌رفت در دستور کار هستند، قرابت و انطباق عجیبی با الگوی کدآمایی دارند.

متاسفانه این الگو تقریباً بیش از یک قرن است که متولی ندارد و هیچ حکومتی در جهان از آن برای اداره‌ی مردم خود استفاده نمی‌کند. اما این الگو یک سابقه‌ی 3000 ساله دارد و دو امپراتوری هخامنشی و ساسانی از آن استفاده کرده‌اند. اساساً کسانی که نسبت به وجود یک چنین الگویی شک دارند باید از خود بپرسند که چطور این دو امپراتوری، گستر‌ه‌ای در حد چند کشور را اداره می‌کرده‌اند اما الگویی برای اداره‌ی معیشت مردم خود نداشته‌اند؟

اما در مقابل غرب از زمان یونان تا به امروز، الگوی معیشتی خود یعنی اکانامی را حفظ کرده و به روز نگه داشته‌ است. الگویی که امروز معیشت مردم در جهان با آن اداره می‌شود، الگوی اکانامی غربی است که ما به اشتباه به آن اقتصاد می‌گوییم. الگویی که معاش بشر را به پرهزینه‌ترین حالت ممکن رقم می‌زند و به دنبال تامین نیازهای نامحدود از منابع محدود است. الگویی که با قناعت میانه‌ای ندارد و برای اجرای اقتصاد مقاومتی و جهاد اقتصادی بدترین الگو است. اکانامی اساساً‌ برای کشور ما که در حصر اقتصادی است به هیچ وجه الگوی مناسبی برای اداره‌ی کشور نیست.

با بررسی این 4 مدل با روی‌کرد علمی می‌توان به یک قدر مشترک دست‌ یافت، قدر مشترکی که الگوی بهینه و روز‌آمدی برای اداره‌ی معیشت بشر باشد. در این روی‌کرد، نقد این 4 الگو، سپس تحلیل و آن‌گاه تبیین آن‌ها مدنظر است.

همان‌گونه که اشاره کردید، نام وب‌سایت شما کدآمایی است، آیا قرار است مهم‌ترین توجه این سایت روی الگوی کدآمایی باشد؟

الگوی کدآمایی تقریباً یک الگوی عمیقاً ناشناخته برای بسیاری از مخاطبان است. از این‌رو یک چنین میدانی زمین بکری برای طراحی و احیای یک الگوی جدید برای معیشت است. هر چند همان‌گونه که گفتم قرار نیست ما تنها روی الگوی کدآمایی متمرکز باشیم. هدف ما در این وب‌سایت بررسی همه‌ی مدل‌های موجود برای اداره‌ی معیشت بشر و دست‌یابی به یک الگوی جدید و روزآمد است.

با توضیحاتی که دادید برداشت من این است که ماموریت سایت شما فراتر از یک وب‌سایت معمولی است. شاید این ماموریت در حد و اندازه‌های یک اندیشکده‌ی تخصصی در حوزه‌ی معیشت باشد؛ غیر از این است؟

توضیحاتی که دادم قطعاً این انتظار و این طرز تلقی را ایجاد می‌کند. هر چند ماموریت وب‌سایت کدآمایی یک پروژه‌ی بلند مدت است و اگر خدا توفیق دهد، این سایت در افق زمانی می‌تواند در قامت یک اندیشکده‌ی مجازی در حوزه‌ی معاش ظاهر شود. حوزه‌ی معاش و معیشت، آن‌قدر دارای اهمیت است که باید ده‌ها اندیشکده و مرکز تخصصی علمی روی آن کار حرفه‌ای انجام دهند. چرا که امروز کار دانش‌گاه‌ها و مراکز علمی تنها بر روی الگوی اکانامی متمرکز شده و لازم است به حوزه‌ی معیشت یک نگاه فرا الگویی و کلان صورت پذیرد.

باز هم از این‌که وقت خود را به ما اختصاص دادید از شما ممنونیم، در پایان اگر نکته‌ای دارید بفرمایید.

خواهش می‌کنم، من هم از شما تشکر می‌کنم که این مصاحبه را ترتیب دادید. از شما و مخطبان سایت‌تان می‌خواهم که در این حوزه حتماً ما را در جریان نظراتشان بگذارند.

منبع: مصاحبه اختصاصی جنبش ممانعت از جنگ با خدا ورود به وبگاه کدآمایی: اینجا